Керттера оагӀув
Марша доaгIалда Википеде,
хӀаране тоаде мегаш долча лоIамеча энциклопеде.
ХIанз Википеде чу 1271 статья я гIалгIай меттала.
Чулоацам
Ди • Нах • Iилма • ГIалгIайче
ГIалгIай Википеди оттаяр
Проект «Эзар статья»
ГIалгIай Википеде кертерча декхарех да — Википеден массадолча метта йолча эршашка хила еза статьяш хьакхоллари, иштта хьалхе хьаяьраш хьалйизари уж дегIайоалаяри.
ГӀалгӀай мотт ховш болча нахага дехар да, ма дарра дукхагӀеи геттара сихагIеи лакхе белгалъяьха статьяш Ӏочуязъе гӀалгӀай меттала!
Ӏ
|
| Отсюда можно скопировать букву |
Пожалуйста, НЕ используйте цифру «1» (единицу) вместо ингушской (заглавной кириллической) буквы «Ӏ» («палочка»), которую также можно ставить с помощью заглавной латинской «I»!
Укх дийнахьа
Мутт-хьал 26
.jpg)
- 1921 — ГIалгIай округа советий кхетаче болх бе йолаеннай, болх баьб Тушол 1 ди кхаччалца. Цу кхетаче хиннав ГIалгIайчен 28 юртара викал, исполкома тхьамада хержа хиннав Заьзганаькъан Идрис (сурта тIа). Иштта а исполкоме юкъебахаб Горчханнаькъан Iаьла а, Малсагнаькъан Иналук а, Албохчнаькъан Юсуп а, Аьлданаькъан Султан а, кхы бараш а.
- 1989 — юххьашха хиннад СССР-а халкъа каьй демократе тайпах харжар. ГIалгIашта юкъера СССР-а халкъа каьй хургболаш хержар Фаьргнаькъан Ахьмада Хьамзати Дарсигнаькъан Юсупа Муссаи.
- 1990 — шоай паччахьалкхе юхаметтаоттае аьнна гIалгIай халкъо хьачутийна арзашка хьажар духьа СССР Лакхерча Совето вIашагIъеллай Къамий Совета Комисси. Комиссен тхьамада хиннав – СССР Халкъа каь А. Беляков. Из гIулакх тахка даьлча Комиссе соцам бир «хьалхагIа Нохч-ГIалгIай АССР-а доазонна юкъе хинна ГIалме шахьар а, кхыдола лаьтташ а, 1944 шера хьалха хиннача доазонашца юхаметтаоттаде аьнна гIалгIай халкъо дIадéхар кIийле йолаш а да, РСФСР Лакхерча Совето тохкаргдолаш а да».
- 2019 — массайтта итт эзар саг вIашагIкхийттар Магасе гIалгIай къам республика Iаьдала раьза доацилга дIахайтара духьа (сурта тIа).
Таханара сурт
Ков «ГӀалгӀайче»
Геттара дегIадоаладе эшаш да «ГӀалгӀайче» яха ков а, цунна юкъейоагIаш йола ГӀалгӀай Мехкацеи гӀалгӀашцеи бувзам бола оагIонаш а. Масала: ГӀалгӀайче • ГӀалгӀай: Къам • Тархьар • Мотт • Культура • Эздел • Байракх • Герб • Гимн (кхы а дIахо...).
Проект «ГIалгIай ханорг»
Бетташ: АгIой • Саь-кур • Мутт-хьал • Тушол • Села • Этинга • Баьцамеа • Мяцхали • Михий • АьрхIий • Лай чилла • Чан-тар
Проект «ГIалгIайчен географи»
- ГIалгIайчен пхьеш, шахьараш, юрташ
- ГIалгIайчен бунеи, дийнатий дунеи
- ГIалгIайчен бовхьаш (лоáмаш, аргIéнаш, кхыдола гувнаш)
- ГIалгIайчен хин объекташ (дóда хиш, Iамаш, хурхалаш)
Хержа статья
Лáьтта (эрс: Земля́, ингал: Earth) — кхоалагIа дуне да Малхагахьара хьалоархIаш хилча. Боарамга диллача из пхелагIа да Малха гоннахьа кхестача дуненашта юкъе. Эрсий меттала цох Мир, Голубая планета оал, иштта наггахь оал Терра (лат: Terra). Шийна тIа дийнаташ долча Айлама хIамаех сага Лаьтта мара довзац.
Iилмо хьагойт Лаьтта хьахинналга 4,54 миллиард гаргга шу хьалха, кхы дуккха ца говш хьахиннад цун цаI мара доаца новкъар а — Бутт. Вáхар Лаьтта тIа хьахиннад иштта 4,54 миллиард гаргга шу хьалха.
Цу хана денз Лаьттан биотIéхар-Iанаро лоадаме хийцад тIехар-Iи а, кхыдола абиотически фактораш а. Уж бахьан долаш аэробни дийнаташ дIа-хьа даржарца дуккхахиннад, озона тIоа а (озоновый слой) хьахиннаб. Цу тIайво Лаьттан магнитни полеца цхьана вáхара зене йолча маьлха радиацен низ лаьгIбу.
(дIахо Iодеша…)
