Керттера оагӀув
| ||||||||||
ГIалгIай Википеди оттаяр
Проект «Эзар статья»
ГIалгIай Википеде кертерча декхарех да — Википеден массадолча метта йолча эршашка хила еза статьяш хьакхоллари, иштта хьалхе хьаяьраш хьалйизари уж дегIайоалаяри.
ГӀалгӀай мотт ховш болча нахага дехар да, ма дарра дукхагӀеи геттара сихагIеи лакхе белгалъяьха статьяш Ӏочуязъе гӀалгӀай меттала!
Ӏ
|
| Отсюда можно скопировать букву |
Пожалуйста, НЕ используйте цифру «1» (единицу) вместо ингушской (заглавной кириллической) буквы «Ӏ» («палочка»), которую также можно ставить с помощью заглавной латинской «I»!
Укх дийнахьа
Мутт-хьал 24
- 1904 — Буро-КIала ваьв эггара хьалхарча гIалгIай суртанчех хинна Доврбиканаькъан Албаста ГIаз-Мухьаммад.
- 1908 — ваьв цIихеза советий композитор Вано Мурадели. 1947 шера, гIалгIай мехках а баьха, уж цхьаннахьа а хьоахабе бокъо йоацача хана язъяьй цо ший «Великая дружба» яха опера. Цу чу хьоахабу цо гIалгIай а, Серго Орджоникидзе а, Даькъастен чухьа советий Iаьдал доаккхаш цар баь къахьахьегам а. Опера геттара хоза хийтта хиннай СССР-а массехк йоккхача пхьешка (гIáлашка), амма Иосиф Сталина цунга ладийгIача, цунна бийзабац оперий чулоацам: хьоахабаь гIалгIай а, цар Кавказе Iаьдал доаккхаш даьха толамаш а. Цу бахьан парте амарца опера «Великая дружба» могайинзар, Вано Мураделенна таIазар дир балхара дIа а ваьккха.
- 1991 — Россе Федерацен Лакхерча Совета Тхьамада Ельцин Бориса кхайкарал дир Наьсаре гулденнача массайта эзар адамага гIалгIай доазув юхаметтаоттадергда аьнна.
Ков «ГӀалгӀайче»
Геттара дегIадоаладе эшаш да ков «ГӀалгӀайче» а, цунна юкъейоагIаш йола ГӀалгӀай мехкацеи гӀалгӀашцеи бувзам бола статьяш а. Масала: ГӀалгӀайче • ГӀалгӀай къам • ГIалгIайчен истори • ГӀалгӀай мотт • ГӀалгӀай культура • Эздел (дIахо...).
Проект «Iилмаши дешара предметаши гIалгIай меттала»
- Географи (Природоведени е Гоннахьара дуне)
- Истори (Краеведени, ГIалгIайчен истори)
- Математика (Алгебра, Геометри)
Проект «ГIалгIай ханорг»
Бетташ: АгIой • Саь-кур • Мутт-хьал • Тушол • Села • Этинга • Баьцамеа • Мяцхали • Михий • АьрхIий • Лай чилла • Чан-тар
Проект «ГIалгIайчен географи»
- ГIалгIайчен пхьеш, шахьараш, юрташ
- ГIалгIайчен бунеи, дийнатий дунеи
- ГIалгIайчен бовхьаш (лоáмаш, аргIéнаш, кхыдола гувнаш)
- ГIалгIайчен хин объекташ (дóда хиш, Iамаш, хурхалаш)
Хержа статья
Лáьтта (эрс: Земля́, ингал: Earth) — кхоалагIа дуне да Малхагара. Боарамах лаьрхIача из пхелагIа да Маьлха коа долча дуненашта юкъе. Эрсий меттала цох Мир, Голубая планета аьнна оал, иштта наггахь оал Терра (лат: Terra). Сагá йовзаш, шийна тIа дийнаташ долаш цаI мара йоаца Айлама хIама я из.
Iилмо хьагойт Лаьтта хьахинналга гаргга 4,54 миллиард шу хьалха, кхы дуккха ца говш хьахиннад цун цаI мара доаца новкъар — Бутт. Вáхар Лаьтта тIа хьахиннад иштта гаргга 4,54 миллиард шу хьалха.
Цу хана денз Лаьттан биотIéхар-Iанаро лоадам болаш хийцад тIехар-Iи а, кхыдола абиотически фактораш а. Цар таро хилийтар аэробни дийнаташ дуккхахиларá а, озона тIоа (озоновый слой) хьахиларá а. Цу тIайво Лаьттан магнитни пóлеца цхьана низ лаьгIбу вáхара зене йолча маьлха радиацен.
(дIахо Iодеша…)
