Гӏалгӏай

ГIалгIай (эрс: Ингуши, ингал: Ingush people) — къам да Даькъастера. Цига а къаьстта ГIалгIайче а хьалха ден даьха халкъ да. Тхьоврера иштта бахаш ба Нохчичен Шолжа шахьареи, ГIинбухерча ХIиричен ГIалме шахьареи. ГӀалгӀай дерригача дуне тIа — 700 (ворхI бIаь) эзар саг ва.

Цул совгIа Туркий мехка а, Гаргарча Малхбоалехьа цхьаццайола паччахьалкхенашка бахаш ба гӀалгӀай — орстхой, уж ба гаргга 350 эзар саг (XVII-XVIII бӀаьшерашка ГIалгIай мехка хиннача Орстхой шахьара юкъе хиннаб уж.

ГIалгIаша бувцар ГIалгIай мотт ба, гIалгIай йоазув кириллицай кIийлен тIа да. Лелабеш бола ди — Ислам.

Тархьар

«Кавказская раса» яха термин Iилманна юкъеяьккхача цIихезача немций Iилманхочо Блуменбах Иоганн Фридриха лоархIар «Кавказ – адамле хьадаьнна моттиг» хилар.

Цу йоккхача кавказа (европеоидни) раса юкъедоагIача кавкасиона антропологен тайпан лоархI Iилманхоша гIалгIай. Ширача гIалгIай тархьара тохкамхочо Горепекин Ивана Фомас яздаьд: «ХIанз ха декхарийла ва хIаравар воай даьй бовзара а, хьалхагIара культуреи мотти хьабаьнна моттиг йовзара а дIоагIа ул Кавказе. Из лораду вай ширача даьх бисача гIалгIай-нохчий къамо».

Хьажа иштта

• ЦIихеза гIалгIай

ТIатовжамаш

• ГIалгIай — ГIалгIайче

ГIалгIайчен баха нах

Царевич Вахушти. География Грузии // «Записки Кавказского отдела русского географического общества». — Тифлис, 1904. — Т. ХХIV. — С. 15.

Долгиева М.Б., 2013, с. 84.

Ялхороева М.А., 2008.