ГIалгIай мотт
 | |
|---|---|
| Ший цIи |
ГӀалгӀай мотт гӏалгӏай (Ğalğaj) гӏалгӏай мотт (Ğalğaj mott) |
| Паччахьалкхенаш | Эрсече, ГӀазакхстане |
| Керттера статус | ГӀалгӀайче |
| Урхалду организаци | ГӀалгӀай гуманитарни Ӏиламай Ӏилман-тохкама институт |
| Мотт бувцаш болчара дукхал | гаргга 306 000 саг |
| Рейтинг | 23 моттиг (Эрсече) |
| Статус | vulnerable (мела)[1] |
| Классификаци | |
| ОагIат | Евразера метташ |
| Йоазув | кириллица |
| Меттий кодаш | |
| ГОСТ 7.75–97 | инг 205 |
| ISO 639-1 | — |
| ISO 639-2 | inh |
| ISO 639-3 | inh |
| WALS | ing |
| Atlas of the World's Languages in Danger | 1068 |
| Ethnologue | inh |
| IETF | inh |
| Glottolog | ingu1240 |
| Хьажа иштта: Проект:Лингвистика | |
ГӀалгӀай мотт, е Нáна мотт (эрс: Ингушский язык, ингал: Ingush language) — гӀалгӀай къаман мотт ба. Баьржа ба Даькъасте. Ерригача Эрсече гӀалгӀай мотт бувцаш гаргга 306 000 (кхо бӀаь ялх эзар) саг ва. Цул совгӀа гӀалгӀай мотт баьржа ба ГIазакхстане, иштта нагг-наггахьа Туркий Мехка а, кхыдолча Гаргара Малхбоалерча мехкашка а.
ГӀалгӀай Республике гӀалгӀай мотт паччахьалкхен мотт ба.
Тархьар[тоаде | тоаде чура]
ТкъоллагӀача бӀаьшера хьалхарча шерашка гӀалгӀай метто йоазув кхеллад Ӏарабе алапатаца.
1924[2]: A a, Á á, Ä ä, B b, C c, Č č, D d, E e, É é, F f, G g, H h, Ꜧ ꜧ, I i, J j, K k, L l, M m, N n, O o, Ó ó, Ö ö, Ô ô, P p, Q q, R r, S s, Š š, T t, U u, Ú ú, Ü ü, V v, W w, X x, X́ x́, Y y, Z z, Ž ž, Ch ch, Čh čh, Gh gh, Kh kh, Ph ph, Qh qh, Th th.
1924[3]: A a, Æ æ, Ä ä, B b, C c, Č č, D d, E e, F f, G g, H h, Ꜧ ꜧ, I i, J j, K k, L l, M m, N n, O o, Ö ö, P p, Q q, R r, S s, Š š, T t, U u, V v, X x, X́ x́, Y y, Z z, Ž ž, Ch ch, Čh čh, Gh gh, Kh kh, Ph ph, Qh qh, Th th.
1928[4]: A a, Æ æ, Ä ä, B b, C c, Č č, D d, E e, F f, G g, H h, Ꜧ ꜧ, I i, J j, K k, L l, M m, N n, Ņ ņ, O o, Ö ö, P p, Q q, R r, S s, Š š, T t, U u, Ü ü, V v, X x, X́ x́, Y y, Z z, Ž ž, Ch ch, Čh čh, Gh gh, Kh kh, Ph ph, Qh qh, Th th.
ГӀалгӀай метто дуккха халонаш лайнад. 1938 шер мара вӀаштаьхьа даьланзар ший белгало оттаде. Из белгало оттадаьр Малсагнаькъан Кураза Зоврбек ва.
МоцагӀа, гӀалгӀаша шаьрра шоайла гӀалгӀай мотт бувцача хана, боккхийча наха оалаш цхьа хоза дешаш дар:
- «Нана мотт — дунен кор»;
- «Нана мотт — Даьла совгIат»;
- «ГӀалгӀай мотт — меттай мотт».
Йоазув[тоаде | тоаде чура]
.
ХӀанзарча гӀалгӀай алапата чу 46 алап да.
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| А а | Аь аь | Б б | В в | Г г | ГӀ гӀ | Д д |
| (а) | (аь) | (бэ) | (вэ) | (гэ) | (гIа) | (дэ) |
|
| ||||||
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| Е е | Ё ё | Ж ж | З з | И и | Й й | К к |
| (е) | (ё) | (жэ) | (зэ) | (и) | (йот) | (ка) |
|
| ||||||
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| Кх кх | Къ къ | КӀ кӀ | Л л | М м | Н н | О о |
| (кха) | (къа) | (кӀа) | (эл) | (эм) | (эн) | (о) |
|
| ||||||
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| П п | ПӀ пӀ | Р р | С с | Т т | ТӀ тӀ | У у |
| (пэ) | (пӀа) | (эр) | (эс) | (тэ) | (тӀа) | (у) |
|
| ||||||
| 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 |
| Ф ф | Х х | Хь хь | ХӀ хӀ | Ц ц | ЦӀ цӀ | Ч ч |
| (эф) | (ха) | (хьа) | (хlа) | (цэ) | (цlа) | (че) |
|
| ||||||
| 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 |
| ЧӀ чӀ | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь | Э э |
| (чlе) | (ша) | (ща) | (чӀоагӀа хьарак) |
(ы) | (кӀаьда хьарак) |
(э) |
|
| ||||||
| 43 | 44 | 45 | 46 | |||
| Ю ю | Я я | Яь яь | Ӏ | |||
| (ю) | (я) | (яь) | (Ӏа) | |||
|
| ||||||
ТӀатовжамаш[тоаде | тоаде чура]
- Интернет-проект «ГӀалгӀайче: Исторически параллель» — ГӀалгӀай Мотт
- ↑ Интернет-ков «Unesco»: UNESCO Atlas of the World's Languages in Danger
- ↑ Serdalo. 8 марта 1924
- ↑ Serdælo. 11 декабря 1926
- ↑ Мальсагов, З. Культурная работа в Чечне и Ингушетии в связи с унификацией алфавитов. Владикавказ, 1928
