ГIалгIай мотт

Ший цIи	ГӀалгӀай мотт, гӏалгӏай‎ (Ğalğaj) и гӏалгӏай мотт‎ (Ğalğaj mott)
Паччахьалкхенаш	Эрсече, ГӀазакхстане
Керттера статус	ГӀалгӀайче
Урхалду организаци	ГӀалгӀай гуманитарни Ӏиламай Ӏилман-тохкама институт
Мотт бувцаш болчара дукхал	гаргга 306 000 саг
Рейтинг	23 моттиг (Эрсече)
Статус	vulnerable (мела)
Классификаци
ОагIат	Евразера метташ
Даькъастен лакхера дезал Наьх-даьгӀастен дезал Наьх ткъовро Вайнаьх тоаб
Йоазув	кириллица
Меттий кодаш
ГОСТ 7.75–97	инг 205
ISO 639-1	—
ISO 639-2	inh
ISO 639-3	inh
WALS	ing
Atlas of the World's Languages in Danger	1068
Ethnologue	inh
IETF	inh
Glottolog	ingu1240
Хьажа иштта: Проект:Лингвистика

ГӀалгӀай мотт, е Нáна мотт (эрс: Ингушский язык, ингал: Ingush language) — мотт ба гӀалгӀаша бувцаш, Даькъастен чу баьржа болаш. Эрсече гӀалгӀай мотт бувцаш гаргга 306 000 (кхо бӀаь ялх эзар) саг ва. Цул совгӀа мотт баьржа ба ГIазакхстане, иштта нагг-наггахьа Туркий мехка а, кхыдолча Гаргарча Малхбоален мехкашка а.

ГӀалгӀай Республике гӀалгӀай мотт паччахьалкхен мотт ба.

Истори

ТкъоллагӀача бӀаьшер духе (XX в.) гӀалгӀай метто йоазув дар кхеллад Ӏарабе алапатаца.

1924: A a, Á á, Ä ä, B b, C c, Č č, D d, E e, É é, F f, G g, H h, Ꜧ ꜧ, I i, J j, K k, L l, M m, N n, O o, Ó ó, Ö ö, Ô ô, P p, Q q, R r, S s, Š š, T t, U u, Ú ú, Ü ü, V v, W w, X x, X́ x́, Y y, Z z, Ž ž, Ch ch, Čh čh, Gh gh, Kh kh, Ph ph, Qh qh, Th th.

1924: A a, Æ æ, Ä ä, B b, C c, Č č, D d, E e, F f, G g, H h, Ꜧ ꜧ, I i, J j, K k, L l, M m, N n, O o, Ö ö, P p, Q q, R r, S s, Š š, T t, U u, V v, X x, X́ x́, Y y, Z z, Ž ž, Ch ch, Čh čh, Gh gh, Kh kh, Ph ph, Qh qh, Th th.

1928: A a, Æ æ, Ä ä, B b, C c, Č č, D d, E e, F f, G g, H h, Ꜧ ꜧ, I i, J j, K k, L l, M m, N n, Ņ ņ, O o, Ö ö, P p, Q q, R r, S s, Š š, T t, U u, Ü ü, V v, X x, X́ x́, Y y, Z z, Ž ž, Ch ch, Čh čh, Gh gh, Kh kh, Ph ph, Qh qh, Th th.

ГӀалгӀай метто дуккха халонаш лайнад. 1938 шер мара вӀаштаьхьа даьланзар ший белгало оттаде. Из белгало оттадаьр Малсаг-наькъан Кураза Зоврбек ва.

МоцагӀа, гӀалгӀаша шаьрра шоайла гӀалгӀай мотт бувцача хана, боккхача наха оалаш цхьа хоза дешаш дар:

• «Нана мотт — дунен кор»;
• «Нана мотт — Даьла совгIат»;
• «ГӀалгӀай мотт — меттай мотт».

Йоазув

.

ХӀанзарча гӀалгӀай алапата чу 46 алап да.

1	2	3	4	5	6	7
А а	Аь аь	Б б	В в	Г г	ГӀ гӀ	Д д
(а)	(æ)	(бэ)	(вэ)	(гэ)	(?)	(дэ)
8	9	10	11	12	13	14
Е е	Ё ё	Ж ж	З з	И и	Й й	К к
(е)	(ё)	(жэ)	(зэ)	(и)	(йот)	(ка)
15	16	17	18	19	20	21
Кх кх	Къ къ	КӀ кӀ	Л л	М м	Н н	О о
(кх)	(къ)	(кӀ)	(эл)	(эм)	(эн)	(о)
22	23	24	25	26	27	28
П п	ПӀ пӀ	Р р	С с	Т т	ТӀ тӀ	У у
(пэ)	(пӀ)	(эр)	(эс)	(тэ)	(тӀ)	(у)
29	30	31	32	33	34	35
Ф ф	Х х	Хь хь	ХӀ хӀ	Ц ц	ЦӀ цӀ	Ч ч
(эф)	(ха)	(??)	(h)	(цэ)	(??)	(че)
36	37	38	39	40	41	42
ЧӀ чӀ	Ш ш	Щ щ	Ъ ъ	Ы ы	Ь ь	Э э
(??)	(ша)	(ща)	(чӀоагӀа хьарак)	(ы)	(кӀаьда хьарак)	(э)
43	44	45	46
Ю ю	Я я	Яь яь	Ӏ
(ю)	(я)	(яь)	(Ӏ)

ТӀатовжамаш

• Интернет-проект «ГӀалгӀайче: Исторически параллель» — ГӀалгӀай Мотт

Интернет-ков «Unesco»: UNESCO Atlas of the World's Languages in Danger

Serdalo. 8 марта 1924

Serdælo. 11 декабря 1926

Мальсагов, З. Культурная работа в Чечне и Ингушетии в связи с унификацией алфавитов. Владикавказ, 1928