Ков:Ислам

Болалучарна · Юкъарло · Темаш · БӀаргазем · СовгIаташ · Проекташ · ДIадехар

Ков:Ислам

Ислам е Бусалба ди (Iар. الإسلام‎ — аль-Исла́ьм — мутIахь хилар (Далла)) — дерригача Лаьтта дIа-хьа баьржа бола дунен ди. Цун бух ба цаI волча Даьлах (АллахIах) тешари (Тавхьид) Мухьаммад (саллаллахIу IалейхIи ва саллам) тIехьара пайхамар а Даьла Элча а хилар къоабалдари. ИбрахӀим пайхамарах хьадаьннача динашта юкъера ди ба Ислам. Из хьахиннаб VII (ворхлагIча) бIаьшаре Iарбий ахгIайрен тӀа, Хиджаз яхача малхбузехьа улача мехка.

Ислам пхе бIоагIан тIа латт, уж да шахӀадат доаладари, ламаз дари, марха кхабари, загат дIадалари, хьажол дари. Ислам леладечарех «бусалба нах» оал (Iар. مسلمون‎ [муслиму́н], цхьоален таьрахье — Iар. مسلم‎ [муслим]).

тоаде

Хержа статья

ХьажцIа́ (да) е КаӀбат (я) (эрс: Каа́ба, Iар. الكعبة المشرفة‎ — Аль-КаӀбат аль-Мушаррафат‎) — куба хьисапе хьалдетта дола бусулба зерат. Из латт Маккарча Хьарме. ХьажцIа керттера йолча моттигех я хьажол деча хана нах гуллуш. ХьажцIенах иштта оалаш да «аль-Байт аль-Хьарам», Iарбий меттала цун маIан да «супа цIа». ХьажцӀенна гонахьа го баккхарца хьажоша а, вешта зерат де баьхкача наха а тӀавоаф ду.

ХьажцIа ваха́ саг

(дIахо…)

архив

тоаде

Хержа саг

Мухьаммад Пайхамар, (Даьлера салоти салам-моаршали хилда цунна) — тавхьид (Даьла цаI хилар) кхайкадаь хинна пайхамар, Ислам яха ди биллар а цун керттера саг а. Къаман Ӏарбе ва, бусалба дин Элча ва. Бусулба нах тешаш ба Мухьаммадá АллахIа ший сийдола китаб — КъорIа Iодайта хинналга.

Мухьаммад (саллаллахIу ӀалейхIи ва саллам) иштта политически къахьегамхо а бусалба уммат хьадаьр а цун да́ а хиннав. Цо урхал деча хана из уммат чIоагIеи йоккхеи паччахьалкхе хиннай Iарбий ахгIайрен тIа.

Мухьаммад Пайхамар (саллаллахIу ӀалейхIи ва саллам) Макка ваьв, из ваь ха 571 шера села бетта 22 дийнахьа (12 раби аль-авваль) лоархӀ. Веннав Маддане 632 шера этинга бетта 8 дийнахьа. Цига дIавелла воалл из Масжид ан-Набавий яхача маьждиге.

архив

тоаде

Бусулба дин чура саг

Мухьаммад Iаьла (эрс: Моха́ммед Али́, ингал: Muhammad Ali; Iоваьча хана хинна цIи Ка́ссиус Марсе́ллус Клей, ингал: Cassius Marcellus Clay) — еза йолча оагIата чу леташ хинна америкера бийхо ва. Дунен бокса тархьара чу эггара цIихеза болча бийхоех ва.

Мухьаммад Iаьла ваьв АгIой 17 дийнахьа 1942 ш. Веннав Этинга 3 дийнахьа 2016 ш. Скоттсдейл яхача пхье. (дIахо...)

архив

тоаде

Хержа сурт

БоргIа-Каш, ГIалгIайче

тоаде

Бусалба Ӏилманхой

Мухьаммад ибн Муса Хорезми (перс. محمد بن موسی خوارزمی‎, Mohammad ebne Mūsā Khwārazmī) — цIихеза персаьний математик а, астроном а, географ а. Цо диллад эггара хьалха алгебра яха Iилма.

архив

тоаде

Хой шоана…

Бусулба дин чу кхалсаго маьр тайпанцӀи хьаэцац.
Эггара дукхагӀа бусулба нах баха паччахьалкхе Ӏарбий яц, из я [[Индонези. Цун тӀехьа йолх Пакистан, ХӀиндиче, Бангладеш.
ДукхагӀа мел болча бусулба наха е Ӏарбий мотт а хац, е уж шоай а Ӏарбий бац.
Америка йийлар Христофор Колумб воацилга бакъдеш ба дукхагӀа мел бола Ӏилманхой. Ма дарра дийцача, ший никъ хьоча хана XII бӀаьшера ваьхача Аль-Идриси яхаш дуне тохкаш лийнача бусалба къонахчун карташка хьежаш вахав Колумб.
«Ассаламу Ӏалейкум ва рахьматуллахӀ» аьлча, е «Ва Ӏалейкум ассалам ва рахьматуллахӀи ва баракатухӀ» а́ла деза, е «Ва Ӏалейкум ассалам ва рахьматуллахӀ» мукъа́ ала деза, хӀаьта «Ва Ӏалейкум ассалам» а́ьнна салам лоацца юхадерзадар кхоачам болаш дац. АллахӀа аьннад (маӀана таржам): «Шуга моаршал хаьттача оаш юхахатталаш цул дикагIчунца е из юхадерзаделаш. Боккъал, АллахI ше мел долча хIаман хьисаб деш ва»
Укх дунен тӀа мел болча наьх, цар наькъаш башх-башха дале а, КъорӀа цаӀ мара дац, из цхьаккха тайпара хийца а хиннадоацандаь, хувцарах АллахӀа лора а даьндаь. Кхыча динашка цу тайпара хӀама аьттехьа а дац.

архив

тоаде

Таханара ди

éра

Ардара 6, 2022

10 Рабиуль-Аввал, 1444

[[кердадаккха]]

тоаде

Хержа аят

اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ ۚ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ ۚ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۗ مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ ۚ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ ۖ وَلَا يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ ۚ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ ۖ وَلَا يَئُودُهُ حِفْظُهُمَا ۚ وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ

АллàхI. Цхьаккха даьла вац Из воацар. Дийна ва Из, массадола хIама оттадеш ва. Таркхетаро, набаро лàцац Из. Лаьттеи сигаленашкеи мел дола хIама карадолаш ва Из. Цхьаккха вац шафаIат дергдолаш АллàхIà гарга Цун пурамца мара. Ховш ва Из царна хьалхардар, царна тIехьардар. Цун Iилман цхьаккха хIамà го бац цар, Цунна лайначоа мàра. Цун Iилмо го баьб сигаленаштеи лаьттани. Уж лорае хала дац Цунна. Ше Лакхавар ва Из, Ше Веза-Воккхавар ва.

— «Аль-Бакъара – Етт», 255

архив

тоаде

Хержа хьадис

Шух дикагIвар:

КъорIа Iомадаь из дIахьийхар ва (Бухари, 5027)
Ший исташца дикагIа долча тайпара хиннар ва (Тирмизи, 1162)
Шийгара нахá дикадар мара ца даларга догдоахийташи шийгара во нахах ца дохийташи вар ва (Тирмизи, 2263)
АллахIа вáхар дIаьх а даь, из вáхар дуккха дика хIамаш (гIулакхаш) а деш дIадихьáр ва (Абу Нуаим, «Хилья» 6/111)
ДикагIа долча тайпара декхараш юхалуш (токхаш) вар ва (Бухари, 2306)
Ший дезалца дикагIа долча тайпара хиннар ва (Тирмизи, 3895)
Кхычарна хIама дуадеш вар ва (Дыя аль-Макъдиси, «аль-Мухтара» 1/16)
ТIехдика оамал йолаш вар ва (Ахмад, 10066).