Ков:Ислам

Болалучарна · Юкъарло · Темаш · БӀаргазем · СовгӀаташ · Проекташ · ДӀадехар

Ков:Ислам

Ислам е Бусалба ди (Ӏар. الإسلام‎ — аль-Исла́ьм — мутӀахь хилар (Далла)) — дерригача Лаьтта дӀа-хьа баьржа бола дунен ди. Цун бух ба цаӀ волча Даьлах (АллахӀах) тешари (Тавхьид) Мухьаммад (саллаллахӀу ӀалейхӀи ва саллам) тӀехьара пайхамар а Даьла Элча а хилар къоабалдари. ИбрахӀим пайхамарах хьадаьннача динашта юкъера ди ба Ислам. Из хьахиннаб VII (ворхлагӀча) бӀаьшаре Ӏарбий ахгӀайрен тӀа, Хиджаз яхача малхбузехьа улача мехка.

Ислам пхе бӀоагӀан тӀа латт, уж да шахӀадат доаладари, ламаз дари, марха кхабари, загат дӀадалари, хьажол дари. Ислам леладечарех «бусалба нах» оал (Ӏар. مسلمون‎ [муслиму́н], цхьоален таьрахье — Ӏар. مسلم‎ [муслим]).

тоаде

Хержа статья

ХьажцӀа́ (да) е КаӀбат (я) (эрс: Каа́ба, Ӏар. الكعبة المشرفة‎ — Аль-КаӀбат аль-Мушаррафат‎) — куба хьисапе хьалдетта дола бусулба зерат. Из латт Маккарча Хьарме. ХьажцӀа керттера йолча моттигех я хьажол деча хана нах гуллуш. ХьажцӀенах иштта оалаш да «аль-Байт аль-Хьарам», Ӏарбий меттала цун маӀан да «супа цӀа». ХьажцӀенна гонахьа го баккхарца хьажоша а, вешта зерат де баьхкача наха а тӀавоаф ду.

ХьажцӀа ваха́ саг

(дӀахо…)

архив

тоаде

Хержа саг

Мухьаммад Пайхамар, (Даьлера салоти салам-моаршали хилда цунна) — тавхьид (Даьла цаӀ хилар) кхайкадаь хинна пайхамар, Ислам яха ди биллар а цун керттера саг а. Къаман Ӏарбе ва, бусалба дин Элча ва. Бусулба нах тешаш ба Мухьаммадá АллахӀа ший сийдола китаб — КъорӀа Ӏодайта хинналга.

Мухьаммад (саллаллахӀу ӀалейхӀи ва саллам) иштта политически къахьегамхо а бусалба уммат хьадаьр а цун да́ а хиннав. Цо урхал деча хана из уммат чӀоагӀеи йоккхеи паччахьалкхе хиннай Ӏарбий ахгӀайрен тӀа.

Мухьаммад Пайхамар (саллаллахӀу ӀалейхӀи ва саллам) Макка ваьв, из ваь ха 571 шера села бетта 22 дийнахьа (12 раби аль-авваль) лоархӀ. Веннав Маддане 632 шера этинга бетта 8 дийнахьа. Цига дӀавелла воалл из Масжид ан-Набавий яхача маьждиге.

архив

тоаде

Бусулба дин чура саг

Мухьаммад Ӏаьла (эрс: Моха́ммед Али́, ингал: Muhammad Ali; Ӏоваьча хана хинна цӀи Ка́ссиус Марсе́ллус Клей, ингал: Cassius Marcellus Clay) — еза йолча оагӀата чу леташ хинна америкера бийхо ва. Дунен бокса тархьара чу эггара цӀихеза болча бийхоех ва.

Мухьаммад Ӏаьла ваьв АгӀой 17 дийнахьа 1942 ш. Веннав Этинга 3 дийнахьа 2016 ш. Скоттсдейл яхача пхье. (дӀахо...)

архив

тоаде

Хержа сурт

Ӏаьлий-Юрт, ГӀалгӀайче

тоаде

Бусалба Ӏилманхой

Мухьаммад ибн Муса Хорезми (перс. محمد بن موسی خوارزمی‎, Mohammad ebne Mūsā Khwārazmī) — цӀихеза персаьний математик а, астроном а, географ а. Цо диллад эггара хьалха алгебра яха Ӏилма.

архив

тоаде

Хой шоана…

Бусулба дин чу кхалсаго маьр тайпанцӀи хьаэцац.
Эггара дукхагӀа бусулба нах баха паччахьалкхе Ӏарбий яц, из я [[Индонези. Цун тӀехьа йолх Пакистан, ХӀиндиче, Бангладеш.
ДукхагӀа мел болча бусулба наха е Ӏарбий мотт а хац, е уж шоай а Ӏарбий бац.
Америка йийлар Христофор Колумб воацилга бакъдеш ба дукхагӀа мел бола Ӏилманхой. Ма дарра дийцача, ший никъ хьоча хана XII бӀаьшера ваьхача Аль-Идриси яхаш дуне тохкаш лийнача бусалба къонахчун карташка хьежаш вахав Колумб.
«Ассаламу Ӏалейкум ва рахьматуллахӀ» аьлча, е «Ва Ӏалейкум ассалам ва рахьматуллахӀи ва баракатухӀ» а́ла деза, е «Ва Ӏалейкум ассалам ва рахьматуллахӀ» мукъа́ ала деза, хӀаьта «Ва Ӏалейкум ассалам» а́ьнна салам лоацца юхадерзадар кхоачам болаш дац. АллахӀа аьннад (маӀана таржам): «Шуга моаршал хаьттача оаш юхахатталаш цул дикагӀчунца е из юхадерзаделаш. Боккъал, АллахӀ ше мел долча хӀаман хьисаб деш ва»
Укх дунен тӀа мел болча наьх, цар наькъаш башх-башха дале а, КъорӀа цаӀ мара дац, из цхьаккха тайпара хийца а хиннадоацандаь, хувцарах АллахӀа лора а даьндаь. Кхыча динашка цу тайпара хӀама аьттехьа а дац.

архив

тоаде

Таханара ди

пӀаьраска

Саькура 3, 2023

12 Раджаб, 1444

[[кердадаккха]]

тоаде

Хержа аят

اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ ۚ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ ۚ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۗ مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ ۚ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ ۖ وَلَا يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ ۚ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ ۖ وَلَا يَئُودُهُ حِفْظُهُمَا ۚ وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ

АллàхӀ. Цхьаккха даьла вац Из воацар. Дийна ва Из, массадола хӀама оттадеш ва. Таркхетаро, набаро лàцац Из. Лаьттеи сигаленашкеи мел дола хӀама карадолаш ва Из. Цхьаккха вац шафаӀат дергдолаш АллàхӀà гарга Цун пурамца мара. Ховш ва Из царна хьалхардар, царна тӀехьардар. Цун Ӏилман цхьаккха хӀамà го бац цар, Цунна лайначоа мàра. Цун Ӏилмо го баьб сигаленаштеи лаьттани. Уж лорае хала дац Цунна. Ше Лакхавар ва Из, Ше Веза-Воккхавар ва.

— «Аль-Бакъара – Етт», 255

архив

тоаде

Хержа хьадис

«Боккъал, Даьла хьехавеш бола нах лехаш наькъаш а доахаш малайкаш да АллахӀага. ТӀаккха уж царна корабича, шоай ткъамашца цу наха́ го бу цар лохерча сигала хьалкхаччалца...»
— (Бухари, Муслим).

архив

тоаде