Чулоацамага гӀó

Гадаборш-ЦӀенге

Юрт
Гадаборш-ЦӀенге
42°48′48″ с. ш. 44°51′54″ в. д.HGЯO
Паччахьалкхе  Россе Федераци
Федерацен субъект ГӀалгӀайче
Муниципальни шахьар ЖӀайраха шахьар
Юрта хьисапе моттиг Хьули
Тархьари географии
Сахьата оаса UTC+3:00
Бахархой
Бахархой 0[1] саг (2010)
Къамаш гӀалгӀай
Динаш бусалба
Паччахьалкхен мотт гӀалгӀай, эрсий
Дагарга идентификатораш
Пошта индекс 386430
Код ОКАТО 26205805020
Код ОКТМО 26620450191
Гойта/хьуладе карташ
Гадаборш-ЦӀенге (Россия)
Гадаборш-ЦӀенге
Москоа
Гадаборш-ЦӀенге (ГӀалгӀайче)
Магас
Гадаборш-ЦӀенге
Гадаборш-ЦӀенге (ЖӀайраха шахьар)
0
Гадаборш-ЦӀенге

Гадаборш-ЦӀенге[⇨] (эрс: Гадаборш[⇨]) — гӀалгӀай юкъерча бӀаьшерий заман кхаьлл я. ГӀалгӀай Мехка ЖӀайраха шахьаре улл.

Административни лоархӀаш хилча Гадаборш-ЦӀенге ше «юрт» статус йолаш, «юрта хьисапе моттиг Хьули» яхача муниципальни кхоллама́ юкъейодаш я[⇨].

ГӀалгӀай меттала укх кхаьллах «Гадаборш-ЦӀенге» оал[2]. Эрсий меттала — «Гадаборш»[3], «Гадаборш»[2][4].

Россе Федерацен а ГӀалгӀай Республика а моттигерча шедоалдарах лаьца долча законашка диллача, Гадаборш-ЦӀенге статусах «село» я, «сельское поселение Гули» яхача муниципальни кхоллама́ юкъейодаш а я. Из «село» яха маӀан долаш гӀалгӀай меттала гӀалгӀашта юкъе эггара чӀоагӀагӀа даьржа лела дош да — «юрт» яхар (кӀезигагӀа — «эйла»). Цудухьа административни хьакъехьа гӀалгӀай меттала а оалаш хилча, Гадаборш-ЦӀенге ше «юрт» статус йолаш, «юрта хьисапе моттиг Хьули» яхача муниципальни кхоллама́ юкъейодаш йолга лоархӀ[3].

Из «юрт» яха юкъара термин дӀачӀоагӀъенна хиларга хьажжа, моллагӀа йолча, хьалха хиннача а хӀанз йолаш йолча а, къаьна а къона а йолча, массайолча нах бахача моттигех цхьатарра «юрт» аьнна цӀи йоаккх тахан гӀалгӀаша. Цхьабакъда, укх мо йолча къаьнарча моттигех, гӀалгӀай лоамарча моттигех хӀаьта а, «юрт» ца оалаш, «пхьа» е «кхала» аьлча нийсагӀа да, хӀана аьлча, гӀалгӀаша юххьанцара «юрт» яха дош тӀадийттадац тӀеххьарча (XVIII—XIX) бӀаьшерашка ара Ӏояхка́ хиннача нах бахача моттигий цӀерашта мара.

Географи

[тоаде | тоаде чура]

ГӀалгӀай Мехка зӀилбухерча оагӀорахьа ЖӀайраха шахьаре лоам улл Гадаборш-ЦӀенге. ЖӀайрахагара малхбоалехьа 17 километр гаьна улл из, новкъа гӀолла доацаш, нийсса Ӏодусташ хилча. Гадаборш-ЦӀенгенна гарга яда кхаьллаш я: Къост, Кхаьхк, Озиг.

Сахьата оаса

[тоаде | тоаде чура]

Гадаборш-ЦӀенге, еррига ГӀалгӀай Республика мо, МСК (москверча хан) сахьатий зоне уллаш я. Лелаш йолча ханнеи UTC ханнеи юкъе +3:00 (кхо сахьат) башхало я[5].

Бахархой

[тоаде | тоаде чура]
Бахача наьх дукхал
1926[6]2010[1]
00

Инфраструктура

[тоаде | тоаде чура]

ХӀанзарча заман инфраструктурах лоархӀача хӀамаех хӀама яц Гадаборш-ЦӀенге[7].

Белгалдаккхар

[тоаде | тоаде чура]

Литература

[тоаде | тоаде чура]

ТӀатовжамаш

[тоаде | тоаде чура]