Хьули
| Эйла | |
| Хьули | |
|---|---|
 2011 шера Лайчилла бетта Хьуле даьккха сурт | |
| 42°48′38″ с. ш. 44°47′54″ в. д.HGЯO | |
| Паччахьалкхе |
 Россе Федераци |
| Федерацен субъект | ГӀалгӀайче |
| Муниципальни шахьар | Лоаман |
| Тархьари географии | |
| Юкъарчен лакхал | 1768[1] м |
| Сахьата оаса | UTC+3 |
| Ба́ха нах | |
| Ба́ха нах | ↘231[2] саг (2016) |
| Къамаш | гӀалгӀай |
| Динош | бусулбаш-сунниташ |
| Паччахьалкхен мотт | гӀалгӀай, эрсий |
| Дагарга идентификатораш | |
| Пошта индекс | 386430 |
| Код ОКАТО | 26205805001 |
| Код ОКТМО | 26620450101 |
|
| |
 Аудио, сурташ, видео | |
.svg)
Хьули́ (я) (эрс: Гули́) — ГӀалгӀайчен Лоаман шахьарара эйла.
Тархьар[тоаде | тоаде чура]
Хьули тархьаре Хамхой (ГӀалгӀай) шахьара юкъе йодаш хиннай. Хьулхой тайпан болча Чахкеи (Чахканаькъан), Борзеи (Борзанаькъан), Хадзеи (Хадзийнаькъан), Илии (Иленаькъан) дезалаша йиллай.
1830-ча шера Абхазов цӀи йоаккха къаьзи а, 1832-ча шера Ро́зен барони лоаман ГӀалгӀайче тӀом бахьаш чувх. Абхазовца ди кхайко баьхка жӀаргахой боагӀ, уж салташа лора а беш цига ба́ха дӀанийсбу.
Ши шу ма даьллинге салташеи, ди кхайко баьхкарашеи бахьа ба́ла кхы лоа ца луш тӀабаьхкарашта духьалъувтт лоамарой. Юххера салтийи, ийс хӀиреи (царех 5 алдар (аьла) а волаш), Константинов пирстопи (пристав) вийнав. МозгӀараши ди кхайко баьхка хиннараши цхьан гӀала чу чӀега къайла Ӏохайша хиннаб, тӀаккха из гӀала йоагаяьй.
Цу тайпара хӀама нийсаденналга Санкт-Петербурге дӀакхаьча хиннад. Цу шера Розен барон 30 000 салте вола бӀу а ийца (царех 500 — хӀире) гӀалгӀашта духьалваха хиннав.
Хьуле ӀотӀаводаш хьакӀала мел кхаьча лоаман эйлаш йоагаеш хиннай бароно. Бакъда ший кха́ча дага хиннача кхаьча́ча ха́на яьсса эйла ма́ра хӀама яйннаяц — бахархоша йита хиннай из. Цига мел йола гӀала-вӀов лелха а лелхийта́ вурийтта дийнахьа цига баьха́ нах лехаш лийнав из. Еттача вордашта гӀаьра ахарои шалташца латарашеи эскар оттадаь хиннад, из бахьан долаш барона гӀапа чу цӀаваха лаьрхӀа хиннад.
Барона йоазонашта юкъера:
 | Таханарча Этинга (июнь) 15-20 дийнахьа Хьуле Ӏеш ва со пхорч дахьаш йижа́ парк яьлга хьежаши, Хьуле бахьархой мичахьа къайлабаьннаби ховргдолаш, аьттув хилча уж лохьабе (лаха) аьнна. |  |
Браламберга яздаьчох:
| ...Хьулера нах «Матхохски», «Гайски»[таржам де деза] довкъашкарча чхарашка бахаб, хӀаьта царех цхьа дакъа хьа лаьца цар моастагӀий болча хӀирашта дӀаденнад. Юхе бисараш есарал вугийтачул моцалах валар тол аьнна Ӏийнаб. Есаралах шоай кӀалхарбувларгбоцалга гуш хинна кхалнах ахка тувсалуш хиннаб кара ца баха. Вурийтта дийнахьа хинна из экспедици, эггара халагӀчарех а яр, хӀара гӀа дӀа мел боаккха халонаш хиннандаь. | |
Цу хана йохаяьча хана денз 2016-гӀча шерага кхаччалца цхьа гӀала хиннаяц эйла. Цу шера гӀалгӀай биснесмен волча Хадзийнаькъан Саварбека ший Даьй Хаза вӀов меттаоттаяьй.
Бахархой[тоаде | тоаде чура]
| Численность населения | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2006[3] | 2007[3] | 2008[3] | 2009[3] | 2010[4] | 2011[4] | 2012[4] |
| 427 | ↗433 | ↗442 | ↗450 | ↘309 | ↘259 | ↗265 |
| 2013[4] | 2015[2] | 2016[2] | ||||
| ↘243 | ↘237 | ↘231 | ||||
Дешар[тоаде | тоаде чура]
- Хьулера муниципальни юххьанцара юкъарча дешара школа[5].
Эйлаца бувзабенна бола нах[тоаде | тоаде чура]
Илинаькъан Лорса Аппаз — 123 шерал тӀехваьнна хинна воккха саг. Хьуле ваьхав[6][7].
Хадзинаькъан Саварбек — бизнесмен.
Сурташ[тоаде | тоаде чура]
Хьули
Хьули
Белгалдаккхар[тоаде | тоаде чура]
- ↑ Гули.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Численность населения Республики Ингушетия по состоянию на 1 января 2016 года в разрезе населённых пунктов. ТIехьара хьажар хиннад 8 Мяцхали 2016. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура 8 Мяцхали 2016.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Численность населения республики Ингушетия по населённым пунктам 2006-2012 года. ТIехьара хьажар хиннад 17 АьрхӀий 2013. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура 17 АьрхӀий 2013.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Оценка численности населения 2010-2013. ТIехьара хьажар хиннад 23 Мяцхали 2014. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура 23 Мяцхали 2014.
- ↑ МОУ 'НОШ с.п. Гули' , 0607001615
- ↑ Ингушские долгожители раскрыли секрет здоровья на сто лет (эрс.). Российская газета. ТIехьара хьажар хиннад 18 Тушол 2020.
- ↑ Самый старый житель России скончался в Ингушетии