Ӏарчакханаькъан

тайпа
Ӏарчакханаькъан
Раса	Кавкасионий
Къам	ГӀалгӀай
Юкъара хоам
Ди	бусалба
Мотт	гӀалгӀай мотт
Йоазув	гӀалгӀай йоазув
Чулоац	Ганенаькъан, Духенаькъан
Тайпан вошал	Беканаькъан, Малсаганаькъан, Пхьиленаькъан иштта кхыбола ТӀаргамхой
Тайпа хьадаьнна моттиг	Хамхе шахьар (Кхаькхале): ТӀаргам

ӏарчакханаькъан (ба) (хьадаьннад гӀа: ӏаьржа + хьакха + наькъан яхачох) — тӏаргамхоех хьадаьнна ваьр. Ӏарчакханаькъан тайпах лоархӏ иштта ганенаькъани духенаькъани. Тӏаргаме шоай вӏов а гӏалаш а я ӏарчакханаькъан. Вай хана Ӏарчакханаькъан дукхагӀа бах ТӀой-Юрта, Магӏалбике, Наьсар-Керта, ГӀажарий-Юрта, иштта кхычахьа а.

Тайпа доладаь Ӏарчакх

Тайпа хьадоладеннад на́ха ӏаьржа хьакха аьнна цӏи яьккха́ча сагах.. Ловшъяр акха хьакха я (нал). Чӏоагӏа лакхеи низ болаши лоархӏаш хиннав из саг: ши тур бе а делле, мостагӏашта юкъе чуваьлча хьайраяьннача хьакхо мо дӏа-хьа тувсаш хиннаб цо моастагӏий боабеш. Иштта 40-50 сагаца летача са а леӏе юха тӏакхеташ хиннав из. Цудухьа аьннад цох ӏаьржа хьакха. Цун тӏехьенах хьабаьнначарех ӏаьржахьакханаькъан аьннад, цхьа ха яьлча ӏарчакханаькъан хьахиннад цох. Ӏарчакх 1590 шерашка ваьв яхаш вувц, цудухьа тайпа 17 бӀаьшаре доладенналга лоархӀ.

Тӏатовжамаш

³ Хьадийцад Чахкенаькъан Жабраилаⁿ. ⁴ Дунен меттай бувзамаш, ӏарчакханаькъан Сали, 23.10.2017 (ше цу тайпах ва, тайпан цӏерех лаьца а дувц укх чу) ⁿ Радио Ангушт, Доврбиканаькъан Хаьде «Гӏалгӏай» яха рубрика.