Тархьар

Ӏилманхоша яздечох, гӀалгӀай 1944 ш. мехках бахале ТхьабӀа-Ерда чу дукха хана денз къаьна йоазонаш даьдад.

Джиза Никола — «Истори» (1892)

Тархьар (да)^[1], е истори (да) (ш.-ян. ἱστορία, эрс: История) — дӀаяха́ча хана чухьа саг (цо дер, цун хьал, дуненах бола кхетам, социальни бувзамаш, иштта кхыдар) тохкаш дола гуманитарни Ӏилма.

ЛоацагӀча маӀанах, тархьар — тхьовренах лаьца моллагӀа хьасташ (источникаш) тохка Ӏилма да, хиннача хӀамашта лостам а баь шоай аргӀах оттадергдолаши, царна сурт оттадергдолаши, уж хинна бахьанаш лохаргдолаши^[2]^[3]^[4]^[5].

Тархьарах лаьца алараш[тоаде | тоаде чура]

Аш-ШафиӀичо (رحمه الله) яхад:

«Тархьар дешачо ший хьаькъал чӀоагӀду»
— Аль-иӀляну биттавбихӀ» 13-гӀа оагӀув

Хьажа иштта[тоаде | тоаде чура]

ГӀалгӀайчен тархьар

Белгалдаккхар[тоаде | тоаде чура]

↑ Кодзоев Н. Д. Русско-ингушский словарь. — Ростов-на-Дону, 2021.
↑ Profesor Richard J. Evans. The Two Faces of E.H. Carr (ингл.). History in Focus, Issue 2: What is History?. University of London (2001). ТӀеххьара техка хиннад 2008 Лайчилла 10 дийнахьа. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура 2011 Мяцхали 21 дийнахьа.
↑ Professor Alun Munslow. What History Is (ингл.). History in Focus, Issue 2: What is History?. University of London (2001). ТӀеххьара техка хиннад 2008 Лайчилла 10 дийнахьа. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура 2011 Мяцхали 21 дийнахьа.
↑ Introduction // Knowing Teaching and Learning History, National and International Perspectives / Peter N. Stearns, Peters Seixas, Sam Wineburg (eds.). — New York & London: New York University Press, 2000. — P. 6.
↑ Nash Gary B. The "Convergence" Paradigm in Studying Early American History in Schools // Knowing Teaching and Learning History, National and International Perspectives / Peter N. Stearns, Peters Seixas, Sam Wineburg (eds.). — New York & London: New York University Press, 2000. — P. 102–115.

ТӀатовжамаш[тоаде | тоаде чура]

[1] Кодзоев Н. Д. Русско-ингушский словарь. — Ростов-на-Дону, 2021.

[evans1-2] Profesor Richard J. Evans. The Two Faces of E.H. Carr (ингл.). History in Focus, Issue 2: What is History?. University of London (2001). ТӀеххьара техка хиннад 2008 Лайчилла 10 дийнахьа. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура 2011 Мяцхали 21 дийнахьа.

[3] Professor Alun Munslow. What History Is (ингл.). History in Focus, Issue 2: What is History?. University of London (2001). ТӀеххьара техка хиннад 2008 Лайчилла 10 дийнахьа. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура 2011 Мяцхали 21 дийнахьа.

[4] Introduction // Knowing Teaching and Learning History, National and International Perspectives / Peter N. Stearns, Peters Seixas, Sam Wineburg (eds.). — New York & London: New York University Press, 2000. — P. 6.

[5] Nash Gary B. The "Convergence" Paradigm in Studying Early American History in Schools // Knowing Teaching and Learning History, National and International Perspectives / Peter N. Stearns, Peters Seixas, Sam Wineburg (eds.). — New York & London: New York University Press, 2000. — P. 102–115.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Дерригача дунен тархьара бӀаргазем
Тархьара мураш	Хьалхара юкъарле (в. з. хьалха 3000 шу кхаччалца) Древний мир (3000 г. до н. э. — 476 г. н. э.) Средние века (476 г. — конец XV в.) Новое время (конец XV в. — 1918 г.) Новейшее время (с 1918 г.)
История регионов	Австралия Азия Антарктика Африка Европа Океания Северная Америка Южная Америка
Экономическая история	Охотники и собиратели Аграрное общество (примерно до 1800 г.) Индустриальное общество (1800—1960 гг.) Постиндустриальное общество (после 1960 г.)