Эзми

Нах баха моттиг
Эзми
42°49′37″ с. ш. 44°39′21″ в. д.HGЯO
Паччахьалкхе  Россе Федераци
Федерацен субъект ХӀирийче
Пхье округ Буро пхье
Тархьари географии
Йиллай 1643 шера[1]
ХьалхагӀа хинна цӀераш Лакхера Эзми, Лохера Эзми
Лакхал 1060 м
Ӏалама лоаттам юкъера
Сахьата оаса UTC+3:00
Бахархой
Бахархой 196[2] саг (2010)
Къамаш гӀалгӀай
Динаш сунний бусалба
Паччахьалкхен мотт хӀирий, эрсий
Дагарга идентификатораш
Пошта индекс 362 903
Код ОКАТО 90401362006
Гойта/хьуладе карташ
Эзми (Россия)
Эзми
Москоа
Эзми (ГӀинбухера ХӀирийче)
Эзми
Викилармий логотип Медиафайлаш Викиларма чу

Эзми, е Озми (эрс: Эзми, хӀир. Эзми) — гӀалгӀай юкъерча бӀаьшерий нах баха моттиг; 1944 шу кхаччалца ГӀалгӀайчен доазона тӀа хиннай, амма карарча хана Ӏаьдало ХӀирийчен доазона тӀа лоархӀаш я, административни Буро пхьенна юкъе а йодаш. ХьалхагӀа Эзме гӀалгӀай архитектурах лоархӀаш бӀарчча комплексаш хиннай[⇨]. Царна юкъе хиннай: 2 вӀови, 16 гӀалеи, иштта 3 маьлхара каши[3]. Таханарча дийнахьа цхьайола гӀалаш мара йисаяц[1].

Тархьар[тоаде | тоаде чура]

МоцагӀа хӀанзара юрт уллача метте ши юрт хиннай Лакхера Эзмии Лохера Эзми. Уж Ӏояхкараш ЖӀайрахара гӀалгӀай хиннаб 1643 шера[4][5]. Оаламо дувцачох ши воша хиннав уж Жабои Бочеи яхаш. Цу шинна юрта бӀаррча архитектурни комплексаш хиннай, гӀалаши вӀовнаши а йолаш[1].

1944 шера гӀалгӀай мехках бахалехь Эзми ЧИАССР ГӀалме шахьара юкъе хиннай (цул а хьалхагӀа ГӀалгӀай автономе областа юкъе). ГӀалгӀай Ӏобигачул тӀехьагӀа юртара вӀовнаши дукхагӀа мел йола гӀалаши йохаяьй[1]. ГӀалгӀай Сибарера цӀабаьхкачул тӀехьагӀа Эзми ЧИАССР Наьсарен шахьара юкъе хиннай. Амма бакъда, 1962 шера ЧИАССР Ӏаьдало Эзми ХӀирий Мехка дӀаеннай. 1963 шера денз Эзми Буро пхьенна юкъейоагӀаш я.

Бахархой[тоаде | тоаде чура]

Бахача наьх дукхал
2002[6]2010[2]
224196
Къамай лоаттам

Ерригача Эрсече 2010 шера хьисап деш нах дӀаязбаьчох[7].

Къам Дукхал,
саг
Берригача бахархой
да́къа, %
гӀалгӀай 189 96,4 %
хӀирий 5 2,6 %
кхыбараш 2 1,0 %
берригаш 196 100 %

Белгалдаккхар[тоаде | тоаде чура]

Литература[тоаде | тоаде чура]

  • Агиров Т. А. Горная Ингушетия. — М.: Перо, 2021. — 416 с. — ISBN 978-5-00189-087-4.
  • Дахкильгов Ш. Э. Слово о родном крае: записки краеведа. — Грозный: Чечено-Ингушское книжное издательство, 1989. — 149 с.
  • Полян П. М. Не по своей воле: история и география принудительных миграций в СССР. — М.: О.Г.И., 2001. — 326 с.