Хазанаькъан Хизар
| Хазанаькъан Хизар | |
|---|---|
| эрс: Хизир Хадзиев | |
| Ваь таьрахь | 1927 |
| Ваь моттиг | Экажакъонгий-Юрт, ГӀалгӀай автономе область, РСФСР |
| Кхелха таьрахь | 1976 |
| Кхелха моттиг | Экажакъонгий-Юрт |
| Леладу гӀулакх | эбарг |
Хазанаькъан Хизар, иштта «Хьулхой Хизар» оалаш хиннад (Хизир Хадзиев) — гӀалгӀай эбарг, 1944 шера гӀалгӀайи нохчийи мехках баьхача денз ше 1976 шера валлалца эбаргал леладаьд; гӀалгӀай къаман турпал ва.
Биографи
[тоаде | тоаде чура]Хазанаькъан Хизар ваьв 1927 шера Экажакъонгий-Юрта (Наьсарен шахьар, ГӀалгӀай автономе область). Хьулхой тайпан хиннав[1].
Эбаргий новкъа ваьннав 1944 шера саькура бетта 23-гӀча дийнахьа гӀалгӀайи нохчийи мехках баьха Казахстанеи Юкъерча Азеи Ӏобигачул тӀехьагӀа. ГӀалгӀай мехка гӀалгӀай боахамаш, гӀалаш, чурташ дохадеш хинначарна духьала лаьттав Хизар, НКВД ордингех а тӀалийтав. Къаьстта 1950—1960-гӀча шерашка чӀоагӀа дов даьд советий Ӏаьдала, цу юкъа из лаца аьнна дукха Ӏаьдала болхлой хьожабаь хиннаб[1].
Цхьаннена ца хайташ, къайла, Хизара гадоахаш хиннав Гиренаькъан Мустафа — Наьсарен шахьара милице отдела воккхагӀа вола оперуполномоченни[2]. Каст-каста, цо даьча гӀонах Хизар вусаш хиннав тайп-тайпарча моттигашка Ӏаьдало яьча кӀийленашта тӀа ца кхоачаш. Шозза ше а кӀалхараваьккха хиннав Мустафас цӀихеза эбарг: цкъа лоам цхьан хурхала йисте, шоззлагӀа Эбарг-Юрта милице из лацара духьа го баьча хана Хизара́. Цу хана герз кхийтта чов яь хинна Хизар дӀа а вийхка, гӀаьнаш ӀотӀадехка́, аьле чу къайлаваьккха хиннав из Мустафас[1].
Хазанаькъан Хизара эбаргал леладаьд 1976 шерага кхаччалца. Дуккхзза советий Ӏаьдало го баь хиннаб цунна, лаца гарга хиннав, амма духьала отта кайоалаш хиннай цун. Цкъа, Хизара цхьан гаргарча сага тийшача балха́ салташа кӀийле яьй цунна. Экажакъонгий-Юрта, хӀанз «Экажакъонгий-Юртара го» оалаш йолча моттиге, тӀеххьара дов даьд цо, цига вийнав из[3].
Дагалоацам
[тоаде | тоаде чура]Хазанаькъан Хизара сийна цӀераш тӀехкай ГӀалгӀай мехкарча урамех.
Белгалдаккхар
[тоаде | тоаде чура]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Терский, 2021.
- ↑ Гагиева, 2023, оа. 142.
- ↑ Сахаров, 2019.
Литература
[тоаде | тоаде чура]- Гагиева И. М. Тема абречества в ингушской литературе // Прорывные научные исследования: проблемы, пределы и возможности : Сборник статей Международной научно-практической конференции 2 февраля 2023 г.. — 2023. — С. 141-143.
- Возвращение к истокам: История Ингушетии в лицах и фактах / Сост. С. А. Хамчиев. — Саратов : «Дет. кн.», 2000. — 573 с. : ил. — 2000 экз.
- Гешаев М. Б. Знаменитые ингуши. — Турин: STIG, 2003. — Т. 1. — С. 141—144. — 620 с. — 2000 экз.
- Сахаров А. А. Легенды и сказания ингушских гор. — М.: «Фест Презент Компани», 2019. — 96 с. — ISBN 978-5-9500432-1-5.
ТӀатовжамаш
[тоаде | тоаде чура]- Терский Б. Об оперуполномоченном Мустафе Гирееве и абреке Хизире Хадзиеве // Ингушетия : интернет-газ. — 2021. — тов 7 дийнахьа.