Куркъанаькъан Солсбика Ӏаламбик
| Куркъанаькъан Солсбика Ӏаламбик | |
|---|---|
| Куркъанаькъан Солсбика Ӏаламбик | |
| Ваь ха | 24 кӀимарса 1932 (92 шу) |
| Ваь моттиг | ГӀалгӀай АО, РСФСР, СССР |
| Паччахьалкхе |
 СССР→ Россе Федераци |
| Ӏилман дакъа | лингвистика |
| Белха моттиг |
Л. Н. Толстой цӀерагӀа йолча Нохч-ГӀалгӀай паччахьалкхен университете; ГӀалгӀай Ӏилман-тохкама институт; ГӀалгӀай паччахьалкхен университет |
| Альма-матер | Урала хьехархой институт |
| Ӏилманхой дарж | филологе Ӏилмай доктор |
| Ӏилманхой цӀи | профессор |
Ку́ркъанаькъан Со́лсбика Ӏала́мбик (эрс: Куркиев Алимбек Сосланбекович) — дукха дика хӀамаш карагӀдийна Ӏилман болхло, хьехархо, йоазонхо.
Биографи
[тоаде | тоаде чура]Дешар
[тоаде | тоаде чура]Куркъанаькъан Ӏаламбик ваьв 1932-ча шера кӀимарса бетта 24-ча дийнахьа дийшача дезале.
Ӏаламбика нана, Аьлтамаранаькъан МурцаӀала Хьава, Буро тӀа Лоамарой хьехархой институте биологе факультете дийша а, цул тӀехьагӀа Педагогика яхача даькъе аспирантура яьккха а хиннай. Хьавас болх баьб НИИ Ӏилман болхло йолаш а, Буро тӀарча ишколе берашта хьехаш а. ГӀалгӀай къам мехках доаккхача хана Хьава ишкола директорал болх беш яр. Кустанайя областе дӀахо дӀабихьар цо хьехархочун никъ, цига хьехархо хинна ца Ӏеш, завуча декхараш кхоачаш деш хилар из Смирновски юкъарча ишколе. ХӀаьта Ӏаламбика да, Куркъанаькъан Хьадиса Солсбик хиннав паччахьалкхен къахьегамхо а, ГӀалгӀай автономе областа 1931—1932 шерашка обисполкома тхьамада а, «Сердало» газета керттера редактори кулгалхои[1].
Ӏаламбик духхьашха деша вахар 1940-ча шера Шолжа-ГӀала тӀарча № 19 йолча ишколе, цхьабакъда цо цига дукха дешанзар. Дешар юхасецар ГӀалгӀай къам мехках даккхар бахьан долаш. Юкъара дешар дийша ваьлар 1953-ча шера ГӀазакхстане. Цу шера, да́ оарцагӀваьнна, из деша эттар Пушкина цӀерагӀа йолча Урала пединституте филологе факультете. Институт йистяьккхар 1957-ча шера.
Къахьегам
[тоаде | тоаде чура]Ӏаламбика къахьегам болабеннаб 1958-ча шера мехка цӀакхаьчачул тӀехьагӀа Наьсарерча юкъарча ишколе. Цо цига болх бир хьехархо волаш. Цхьа шу доалаш из дӀахьожавир Нохч-ГӀалгӀай АССР Наьсарен шахьара районо инспектора балха. ДӀахо дӀайодача хана ший вахара Ӏилманна хетаде лаьрхӀар цо. Дукхача шерашка Ӏаламбика болх бир вузашка, Ӏилман тохкама болхи хьехархочун болхи цхьана беш. 1959-ча Ӏаламбик дӀахьожавир Л. Н. Толстой цӀерагӀа йола Нохч-ГӀалгӀай паччахьалкхен университете. Цига цо къахийгар дизза 34 шера́. Нохчий мехка тӀом болабеннача хана Куркъанаькъан дезал баха цӀабаьхкар ГӀалгӀай мехка. Цига цо болх бир ГӀалгӀай Ӏилман-тохкама институте Ӏилман болхло волаш, 1996-ча шера денз ГӀалгӀай паччахьалкхен университете эрсий метта кафедре заведующи волаш[1][2].
Филологе Ӏилман кандидат Ӏаламбиках хилар 1966—1967 шерашка «Местоимения в нахских языках» яха диссертаци язъярца. Диссертаци чӀоагӀйир Тиблис, дунен Ӏилманхо вола Арнольд Степанович Чикобав кулгалхо волаш. Ткъо шу даьлча Филологе Ӏилман доктора цӀи ялар цунна, «Основные вопросы лексикологии ингушского литературного языка» яха диссертаци Гуржехьерча Ӏилман Академе меттай институте чакхъяларца. Цига цун кулгалхо вар Давид Сильвестрович Имнайшвили[2].
СовгӀаташ
[тоаде | тоаде чура]• «Дукха дика хӀамаш карагӀдийна ЧИАССР Ӏилман болхло» яха цӀи
• «ГӀалгӀай Мехка дукха дика хӀамаш карагӀдийна» болхло яха цӀи
• «РФ лакхерча дешара Сийдола болхло» яха цӀи
Белгалдаккхар
[тоаде | тоаде чура]- ↑ 1,0 1,1 Оздой, 2022.
- ↑ 2,0 2,1 Малсаганаькъан Мадина.Оставить свой след в жизни / ГӀалгӀайче, 2.08.2018.
ТӀатовжамаш
[тоаде | тоаде чура]- Оздой Мадина. Достойный сын своих родителей // ГӀалгӀайче : газет. — 2022. — августа 1 дийнахьа.