ГӀалгӀай автономе область

Википеди материал
Ингушская АО» яхачунгара дӀасалостам ба)
Автономе область
ГӀалгӀай автономе область
43°19′ с. ш. 45°41′ в. д.HGЯO
Паччахьалкхе Союз Советских Социалистических Республик СССР
ЮкъейоагӀаш хиннай Россе Федераци РСФСР
Админ. юкъ Буро
Тархьари географии
Хьаяь таьрахь 1924
ДӀаяьккха таьрахь 1934
Лаьтта 3218 км²
Охлой
Охлой 75 133[1] саг (1926)
Айхал 23,3 чел./км²
Къамаш гӀалгӀай (93 %),
кхыбараш (4 %)
Официальни мотт гӀалгӀай, эрсий
ГӀалгӀай автономе область карта тӀа
ГӀалгӀай АО, 1931 шу

ГӀалгӀай автономе область — РСФСРе 19241934 шерашка хинна лаьттан-административни да́къа.

Областа административни юкъ — Буро.

Тархьар[тоаде | тоаде чура]

ГӀалгӀай автономе область вӀашагӀъеллай июль бетта 7 дийнахьа 1924 шера, дӀаяьккха хиннача Лоаман АССР ГӀалгӀай къаман гомах. Керттера пхьа областа́ юкъе ца йода автономе йола Буро оттаяьй, бакъда Буро иштта ГӀинбухен-ХӀирий автономе областа а керттера пхьа хиннай.

Ардара 16 дийнахьа денз ГӀалгӀай автономе область Даькъастен краянна юкъе хиннай.

1928 шера Чантар 7 дийнахьа ший кхетаченгахьа ГӀинбухен-Кавказера парте крайкома бюрос цхьа кӀира ха а йилла́ амалт даьд комиссенна, Буро ГӀинбухен-ХӀирий автономе областах дӀахоттара бахьан долаш, ГӀалгӀай автономе областа хьашташ Ӏалашдарах лаьца хаттар кийчде аьнна. Хаттар кийчдеш шин апарах уйла е аьннад: е къаьстта гӀалгӀашта йола юкъарче хьаяр, цу гӀулакха́ эшаш йола булама кечалаш дӀахьожа а яь, е ГӀалгӀай областа культурни-боахама хьашташ Ӏалашдар духьа Бурох цхьа да́къа хьакъоастадар[2].

1934 шера наджгоанцхой бетта 15 дийнахьа ГӀалгӀай автономе область Нохчий автономе областах дӀа а хетта Нохч-ГӀалгӀай автономе область вӀашагӀъеллай.

Административни екъар[тоаде | тоаде чура]

Эггара хьалха кхаь шахьара екъалуш хиннай: Ачалкхен (Дола-Коа), Лоаман (Ахки-Юрт), Наьсарен (Наьсаре)

Мутт-хьал 8 дийнахьа 1926 шера Ачалкхен шахьарах Дола-Ковна шахьар хьаяьй, хӀаьта Лоаман шахьар йийкъай: Галашка шахьара́и ГӀалме шахьара́и.

Юххера 1931-ча шера АьрхӀий 1 ден хьалах областа юкъе йодаш йиъ шахьар хиннай:

  1. Галашкен шахьар — Галашке
  2. Наьсарен шахьар — Наьсаре
  3. ГӀалме шахьар — Буро
  4. Дола-Ковна шахьар — Дола-Коа

Бахархой[тоаде | тоаде чура]

Ерригача союзе 1926 шера хиннача хьисап деш нах дӀаязбарах ГӀалгӀай областе 75 133 саг ваьхав[1].

Къамий лоаттам иштта хиннаб[3]:

Къам Баха нах, саг Беррига бахархошта
юкъера дакъа, %
ГӀалгӀай 69 930 93,1
Нохчий 2572 3,4
Эрсий 922 1,2

Белгалдаккхар[тоаде | тоаде чура]

ТӀатовжамаш[тоаде | тоаде чура]