Мужече
| Село | |
| Мужече | |
|---|---|
| 43°01′36″ с. ш. 44°59′41″ в. д.HGЯO | |
| Паччахьалкхе |
 Россе Федераци |
| Федерацен субъект | ГӀалгӀайче |
| Муниципальный район | Шолжа |
| Сельское поселение | Мужече |
| Дá | Далинаькъан Хьусейна Ӏийса |
| Тархьари географии | |
| Йиллай | 1865 шера |
| ХьалхагӀа хинна цӀераш |
1944 кхачч. — Мужече 1958 кхачч. — Луговое |
| Лакхал | 718 м |
| Ӏалама лоаттам | юккъера |
| Сахьата оаса | UTC+3:00 |
| Бахархой | |
| Бахархой | ↗2321[1] саг (2022) |
| Къамаш | гӀалгӀай |
| Динаш | сунний бусалбаш |
| Паччахьалкхен мотт | гӀалгӀай, эрсий |
| Дагарга идентификатораш | |
| Телефоний код | +7 87241 |
| Пошта индекс | 386243 |
| Код ОКАТО | 26230825001 |
| Код ОКТМО | 26610430101 |
| Номер в ГКГН | 0155316 |
|
|
|
.svg)
Мужече (эрс: Мужичи) — ГӀалгӀай Мехка Шолжа шахьара юрт.
Географи
[тоаде | тоаде чура]Юрт Эса аьрдача берда тӀа улл, шахьара юкъ йолча Шолжа-Пхьех 36 км гаьнеи, Магасах 40 км гаьнеи. Шолжа-Пхьен а, Магаса а зӀилбухе-малхбузехьа улл Мужече.
ГаргагӀа ядача юртех гӀинбухехьа улла Галашкеи, малхбоалехьа улла ДаьттагӀеи, къулбехьа улла Товзан-Юхеи я[2].
ЦӀи
[тоаде | тоаде чура]Юрта цӀи, хьаяхачох, Мужухой тайпа доладенначун цӀерагӀа я[3], иштта Мужече муж ба́лар бахьан долаш оал цох ишта яхаш уйла а я. Муж яхар мела долаш диро́ дола хий бухдувла дола хьаст ба.
1944 шера ГӀалгӀай мехках баьхачул тӀехьагӀа 14 шу даьккхад «Луговое» (гӀалгӀай меттала «Баь-Юрт» аьнна даккха йиш я цун маӀан) яхаш цӀи йолаш.
Инфраструктура
[тоаде | тоаде чура]Юрта тӀехьарча шерашка йийла школа я 60 болхлочоа лаьрхӀа йола. 2021-ча шера 200 саг чулоаца Культура цӀенош дотта чакхдаьхад, цига 20 саг ва балха. Цунца цхьана шера йийла 120 саг совгӀа чуэца йиш йола берий беши, 35-40 саг болх беш вола, Россе дикагӀчарех я ала йиш йола хӀанзара спорта тренировочни юкъарчеиЛо:Ref.
Хьу яккхара комбинат
[тоаде | тоаде чура]2021-ча шера хьу яккхара комбината (эрс: Лесоперерабатывающий комбинат) йиллай. Комбинате ламаз эца, лувча моттигаш я, болхлошта даар лоаттаду. Укх хана вагонка, европол деш цхьа цех я, тӀехьагӀа заготовкаш, балясинаш, щиташ дергдолаш керда ши цех хургйолаш я. Болхбеш 15 саг ва Мужечереи йистерча Оалкамареи, Галашкареи. Моттигера попа хенаш ийду ГӀалгӀай мехкара Ӏалашдеш дола, иштта цкъаза арахьара дийхка ардакхаш чукхухь. Хьу йоаккхача юкъа цхьаккха хӀама йовц, кхыметтала шолхех пайда эцаЛо:Ref.
Бахархой
[тоаде | тоаде чура]| Бахача наьх дукхал | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1926[4] | 2006[5] | 2007[5] | 2008[5] | 2009[5] | 2010[6] | 2011[6] |
| 635 | ↗1845 | ↗1862 | ↗1882 | ↗1910 | ↗2000 | ↗2003 |
| 2012[6] | 2013[6] | 2014[7] | 2015[8] | 2016[9] | 2017[10] | 2018[11] |
| ↗2066 | ↗2086 | ↗2154 | ↗2160 | ↗2169 | ↗2207 | ↗2231 |
| 2019[12] | 2020[13] | 2021[14] | 2022[1] | |||
| ↗2247 | ↗2280 | ↗2304 | ↗2321 | |||
- Къамай лоаттам
Ерригача Россе 2010-ча бахархой дӀаязбарах[15]:
| № | Къам | Дукхал, саг. | Дакъа |
|---|---|---|---|
| 1 | гӀалгӀай | 1 958 | 97,90 % |
| 2 | нохчий | 32 | 1,60 % |
| 3 | кхыбараш | 10 | 0,50 % |
Кхоачамбоацараш
[тоаде | тоаде чура]Эса тӀа доахан дехьадаккха тӀий цахилар бахьан долаш, из доахан лерттӀа доажаде а, юрт-юкъе цӀена лоаттае а аьттув хилац. Цул совгӀа бахархой бебарга хьежжа, хьалха увттаяь хинна трансформатораш а пайдан йоацаш айттай. Цкъа дале, тиша хилар бахьан долаш. ШозлагӀа дале, наха керда техника чукхухьаш дӀаозаш йола ток цатаар бахьан долашЛо:Ref.
Цхьан юкъа хицара гӀулакх ледардаьннадар, хӀаьта юртахой тоха а бенна, лоаман хьасташкара хий чудиллад юрта, ишта моллагӀча хана Эсара хий хьахеца йиш хургйолаш а тоадаьд хӀамаЛо:Ref.
Тайпаш
[тоаде | тоаде чура]
Белгалдаккхар
[тоаде | тоаде чура]- ↑ 1,0 1,1 Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2022 года Федеральная служба государственной статистики (эрс.) (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 26.04.2022.
- ↑ Карта Чечни и Ингушетии (rar) (не ранее 1995). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 2.01.2010. Объём 8 МБ.
- ↑ Сулейманов А. С. IV часть // Топонимия Чечено-Ингушетии: в IV частях (1976—1985 гг.) / Рецензент Я. У. Эсхаджиев, ред. И. А. Ирисханов. — Грозный: Чечено-Ингушское книжное изд-во, 1985
- ↑ Список населенных мест Ингушской автономной области составленный по материалам всесоюзной переписи 1926 г.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Численность населения республики Ингушетия по населённым пунктам 2006-2012 года (эрс.). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 17.10.2013. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 17.10.2013.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Оценка численности населения 2010-2013 (эрс.). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 23.08.2014. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 23.08.2014.
- ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года (эрс.). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 2.08.2014. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 2.08.2014.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года (эрс.). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 6.08.2015. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 6.08.2015.
- ↑ Численность населения Республики Ингушетия по состоянию на 1 января 2016 года в разрезе населённых пунктов (эрс.). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 8.08.2016. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 8.08.2016.
- ↑ Россе Федерацен бахархой дукхал. Муниципальни образованешка гӀола 2017 шера наджгоанцхой бетта 1 дийнахьа (эрс.) (31 кӀимарса 2017). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 31.07.2017. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 31.07.2017.
- ↑ Россе Федерацен бахархой дукхал. ЛаьрхӀай муниципальни образованешка 2018 шера наджгоанцхой бетта 1 дийнахьа. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 25.07.2018. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 26.07.2018.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года (эрс.) (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 31.07.2019. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 2.05.2021.
- ↑ Россе Федерацен бахархой дукхал муниципальни кхолламашка гӀолла 2020 шера наджгоанцхой бетта 1 денга (эрс.) (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 17.10.2020. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 17.10.2020.
- ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года (эрс.) (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 27.04.2021. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 2.05.2021.
- ↑ Том 4. Таблица 04-04. Население Ингушетии по национальности и владению русским языком (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 18.05.2019. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 6.03.2016. Архиве диллад 2016 шера тушола 6 дийнахьа.
ТӀатовжамаш
[тоаде | тоаде чура]- Хоаной Мухьмад. Юртара вахар (эрс.). ПТРК мазаоагӀув. ПТРК ГӀалгӀайче (22.12.2021). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 30.09.2022.
Ло:Населённые пункты Сунженского района Ингушетии Ло:Муниципальные образования Сунженского района Ингушетии