Малсаганаькъан Кураза Фатима
| Малсаганаькъан Кураза Фатима | |
|---|---|
| Леладу гӀулакх | оазалча |
| Кхолламий мотт | гӀалгӀай |
Малсаганаькъан Кураза Фатима (эрс: Мальсагова Фатима Куразовна; 1902 — 1933) — гӀалгӀай оазалча.
Биографи[тоаде | тоаде чура]
Фатима яьй 1902 ш. Революции ялалехьа ХӀирий Отарашка кхалнаьха гимназе дийшар Фатимас, цул тӀехьагӀа советски школе. Фатима дийша йистеяьккхай Къилбаседа Кавказски хьехархой института эрсий литература факультет. Буро тӀарча тайп-тайпарча техникумашка эрсий литература хьехаш болх бир цо. Фатимай вежарий – Кураза Зоврбик вайна массанена дика вовзаш ва – гӀалгӀай йоазув кхеллари эггара хьалхара драм. пьесаш язъяьри ва, Кураза ИбрахӀим а цунца цхьан фаьлгаш гулдеш а йоазош деш а вар.Фатима а д1айолаелар 19-ча шера иллеш в1ашаг1дехка. Уж тара дар вай халкъа гаьнарча замах денна оалаш хьадоаг1аш хиннача турпала иллешта,цар хестабора кердача вахара духьа латаш бола турпалхой,цар дог ура а отттадора цар.ТӀехьагӀо ше даьккха илли Фатима тоа а даь,къамаьл деча хьисапе д1аяздир.
1924 ш. Буро тӀа Зоврбик керте а латташ, вӀашагӀъеллар «ГӀалгӀай говзаме йоазон юкъарло». Говзаме йоазош арахецарал совгӀа цу юкъарлос багахбувцам гулбаьб, 30-ча шерашка арахийцар «Вайнаьха багахбувцам» 2 том, 3- литературни сборник, царна юкъе дар наьрт-орстхой дувцараш, иллеш, фаьлгаш, кицаш, кӀоанолгаш и кх.д1. 1931 ш. арадаьннача «ЦӀе гайдолгаш» яхача лит-рни сборника тӀа доаладаьд 5-6 Мальсагова Ф. илли; царех цаӀ, наьрт-орстхой илли, Наьсар-Кертерча Берсанова яхача йоккхача сагагара дӀаяздаь хиннад цо. Илли нотни йоазув а долаш доалааьд Из йоазув даьр композитор Е. Колесников ва. Илле тӀа бувцараш ба Сеска Солсеи Села Сатеи. Геттара гаьнара зама ювцаш долча цу илле тӀа къахьегама говзал хестаю,укх дунен тӀа ца Биа мерза безам готтача лахьта чу буарг ца хиларах тешаву. Вешта аьлча, илле чулоацам чӀоагӀа оптимистични ба.
Фатима ше багах дӀаоалаш хиннад вайнаьха багахбувцама тӀара ши илли : «Жер-бабий воӀ»,»Шира илли». Цар дешаш а халкъа мукъамаш а довнза дисад Фатима бахьан. Поэтессай
Кхолламах вайна гуш да халкъа искусствагара даьнна профессиональни искусствага мишта йодаш латтар вай поэтически музыкальнии культура. Фатимай культурни балхех къаьстта белгалбе беза цун актёрски болх. ГӀалгӀай профессиональни театр хилалехьа, 30-ча шерага кхаччалца, шерра яьржа яр драматически самодеятельность. Цунца дакъа лаьцар Фатимас пандар т1ехьа а оалаш ший иллеш доахаш, пьесашка ролаш ловзаеш. Масала: цо ловзаяьй Зоврбика «Йо1 йодаяр» яхача пьеса тӀара Калимата роль.
Фатима кхоллам кхы башха боккха беце а, цо ший хана доккха новкъостал даьд вай иллеш дахара, гӀалгӀай поэзии дегӀайоалаяра.
Поэтессай кхолама наькъах дувцаш хилча,эггара хьалха цӀи яккха еза цун «Котдаьлар вай» яхача илле.Из илли 32 муг1арах латт,царех 16 мугӀ тӀехьаоалар дар: «Хьо кхера ма кхера, ва майра ва дог, хьо доха ма доха, ва кура ва дог «Из тара да вайнаьха иллешка долча т1ехьаоалара. Илле ритм тоаяра новкъостал деш да» ва», «мА» яха дакъилгаш.Стихотворене композицега вай хьежача, хьалхара биъ мугӀ гонахьара Ӏалам хьокхаш язбаь ба (бийс баьде, Ӏаьржа я),из иштта далее а,дог майра, кура да. Д1ахора биъ мугӀ юрташта тӀалатта Ӏазап гойташ ба (яьннача ц1ерах йоагаш латта юрташ, хозаш дола унзара тата), дӀахо дӀабодача биъ мугӀара тӀа дуллар геттара унзара сурт да (МоастагӀий караг1а лега гӀалгӀай кӀантий, юрта гобаь латта моастагӀий). Цу мугӀарашта тӀехьадоагӀача тӀехьаоалар тӀа дог гӀийла а маьлхара а долаш гойт автора. ТӀеххьарча биъ мугӀар тӀара сурт да кӀайча эскарал котбалар дувцаш,цудухьа тӀехьаоалар тӀа йоах, дог майра а кура а.