Озанаькъан Актола Абдурахьман-Хьажа
| Озанаькъан Актола Ӏабдурахьман-Хьажа | |
|---|---|
| Ди | ислам |
| Титул | къаьда |
| Ваь таьрахь | 1834 |
| Ваь моттиг | Наьсархой шахьар, ГӀалгӀайче |
| Венна таьрахь | 23 кӀимарса 1928 |
| Венна моттиг | Дошлакъий-Юрт, ГӀалгӀай автономе область |
| Пачччахьалкхе |
 Россе импери →  СССР |
Озанаькъан Актола Ӏабдурахьман-Хьажа (Озиев Абдурахман-Хаджи Актолиевич) — ГӀалгӀай мехка хьалхара къаьда. ГӀалгӀашта юкъе лакхера дешар чакхдаьккха хинна хьалхара Ӏаламсаг.
Биографи
[тоаде | тоаде чура]Озанаькъан Ӏабдурахьман-Хьажа ваьв 1834 шера (хӀанз Дошлакъий-Юрта административни округ уллача моттиге). Юххьанца, ворхӀ шера́ Ӏабдурахьман бусалба дин бовхамаш Ӏомадеш хиннав Ашиев Башир яхача Ӏаламсагагара. Бусалба ди боаржабара духьа ГӀалгӀай мехка Селий мехкара баьхкача дийшача нахах хиннав из[1].
Эггара хьалха 1865 шера а тӀехьагӀа тӀадоагӀача шерашка а гӀалгӀай тайп-тайпара бахьанаш долаш, масала, паччахьа Ӏаьдало Ӏоткъам беш, гӀелало ца буташ, Ӏехабенна, дикагӀа вахари ирази лахар духьа а, мухӀажираш а хинна Туркий мехка баха дӀаихаб (оарстхой — дукхагӀбараш, наьсархой, лоамарой — кӀезигагӀа). 1865 шера царна юкъе волаш Туркехье ваха дӀавахавар Озанаькъан Ӏабдурахьман а. 1873 шера Истмале ший бусалба дешар дӀахо дӀадахьара духьа хьужаре деша эттав из[1].
1883 шера Туркий мехка хьабаьхчкача кхыболча гӀалгӀашца цхьана Макка ваха́ хьажол даьд. Цу шерра гӀалгӀашта юкъе хьалхара бусалба дешар чакхдаьккха Ӏаламсаг волаш Даймехка цӀавенав хиннав. Цул тӀехьагӀа Мочкъий-Юртарча наха дехар даь, юрт йилла вола Байсара Мочкъа хьалха а волаш, Озанаькъан Ӏабдурахьман-Хьажа цу юрта молла а хинна Ӏийнав. Бакъда тӀехьагӀа, 1887 шера ше Ӏоваь хиннача юртарча наха дехар а даь дӀацӀавахав Дошлакъий-Юрта[1].
1891 шера Кавказа дехьарча сунний дешара бусалба дин урхале экзамен толамца дӀа а енна, Наьсарен лоамарой кхеле къаьдан дарже дӀатӀавахийтав Ӏабдурахьман-Хьажа. 1892 шера ГӀалгӀайчен массе Ӏаламнаьха гулламе Ӏабдурахьман-Хьажа мехка къаьдалла хержа хиннав. Цу дарже волаш 20 шера́ болх баьб цо. 1912 шера магара хьал дика ца хилара бахьан долаш ГӀалгӀайчен Къаьда дарж дитад. Бакълувш нийсхо еш вола кхелахо ва аьнна цӀихезай Озанаькъан Ӏабдурахьман-Хьажий[1].
Дагалоацам
[тоаде | тоаде чура]Озанаькъан Ӏабдурахьман-Хьажий цӀерагӀа да Дошлакъий-Юртара рузбан маьждиг.
Белгалдаккхар
[тоаде | тоаде чура]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Патиев, 2023, оа. 16.
Литература
[тоаде | тоаде чура]- Ингушетия: популярная иллюстрированная энциклопедия / Сост. Я. С. Патиев; науч. ред. М. Г. Цароева, Т. Х. Матиев. — Магас : «Сердало», 2023. — 816 с. — ISBN 978-594452-185-9.