Миаш

Миаш (я) (эрс: кровеносные сосуды) — дийнатий дегӀамашка йола турбилгаш. Миашка гӀолла цӀий до́д. Дог а миаш а детталуш хилар бахьан долаш ле́л цӀий. Артереш, артерилгаш, капилляраш оалача миашка гӀолла цӀий маьженаши кӀадаши долчахьа до́д, цигара дог долчахьа пхалгашцеи пхаьнашцеи кхухь цӀий.

Миай классификаци

Миашта юкъе артереши, пхаьнаши, иштта уж хотташ дола миаши да белгалдоахаш, царех микроциркуляцен хьоарсама миаш оал. Микроциркуляцен хьоарсама миашта юкъедолх артерилгаши, капилляраши, пхалгаши, артерилгий-пхалгий анастомозаши^[1]. Тайп-тайпарча миай юкъйист башх-башха хиларал совгӀа, цар кӀада лоаттам а, функци бахьан долаш хула белгалонаш а башх-башха хул цар^[2].

Артереш — цӀий дегагара маьженашкеи, кӀадашкеи лела миаш. Артерий пенаш (эрс: стенки) сома хул. Цу пенаш чу пхьидаш а, коллагена а эластина а хьоасий да. Геттара чӀоагӀа а да уж, дунена́ чӀоагӀа шерадала а мог царна, цӀий мел дукха кхухьа хьежжа. Артерешка до́да цӀий дукхагӀча даькъе кислород йоалла артерий цӀий да, хӀаьта пхаьний цӀий кхухьараш а хул, масала, пехкий артере кхухьар пхаьний цӀий да^[3]^[4].
Артерилгаш — юкъйист 300 мкм-ал кӀезигагӀа йола кагий артереш. Капиллярашта хьалха йоагӀа уж. Цар пена чу дукхагӀа шаьрача пхьида хьоасий (эрс: гладкие мышечные волокна) доахк, цудухьа шоай лоӀаме йолаш юкъйист а, шорал а хувцалу царна.^[5]^[6].
Капилляраш — эггара кагийгӀа дола миаш. Цар юкъйист 3-11 мкм хул, хӀаьта сага дегӀа чу 40 миркха гаргга капилляр йоалл. Капиллярий пена чу пхьида хьоасий доацандаь геттара диткъа хул уж. Селлара уж диткъа долаш дегӀа эшаш йола хӀамаш цӀийна чура шоай паргӀата дӀа-са лел улув да́дача оагилгашка, иштта юха йолх: оагилгашта эшаш йола хӀамаш дӀачуювл (царех я, масала, кислород), хӀаьта да́хача юкъа́ оагилгах хьайоаллар цӀийца дӀаӀув (масала, кӀора миста газ)^[7]^[8].
Пхалгаш — «къе́денна» дола цӀий капиллярашкара даьнна пхаьнашка дода миаш. Пхалгаш хул:
- 20-39 мкм юкъйист йола капиллярех хоттаденна долапосткапиллярни пхалгаши (посткапилляраш)
- 20-50 мкм юкъйист йола пхаьнех кхеташ дола гулду пхалгаши^[9].
Пхаьнаш — цӀий дог долчахьа лела миаш. Пхаьнаш доккхийгӀа мел хул кӀезиглш-кӀезиглуш, юххера аьттача дегтӀенах кхеташ дола лакхереи лохереи хара пхаьнаш мара ца дусаш. Пхаьний пенаш диткъагӀа да, цунга хьежжа пхьидаш а, эластина а хьоасий а кӀезигагӀа доахк царна чу^[10]^[11].
Артериоло-венулярные анастомозы — цӀий артерилгашкара пхаьнашка чехка дӀачуухийта миаш. Капиллярий хьоарсама́ гӀолла чакх а ца доаллийташ, артерилгашкара ше ма до́да пхалгашка до́да цӀий цу аностомозашка гӀолла. Артерешка цӀийна Ӏоткъам айбенна хӀама хилча накъа доалл из чӀоагӀа, хӀана аьлча капиллярашка масайтта сахьата́ чакхдоаллаш хула цӀий цуссахьате дӀачакхдаккхийта йиш хул. Пена чу дукха пхьида хьоасий доал цар, готта ца луш, хинача тайпара шера долаш дӀадолх уж. Из бахьан долаши, сухал чӀоагӀа хилар бахьан долаши царна чу до́да цӀий улув да́дача оагилгашта цхьаккха пайда ца беш ӀотӀехьалелх, сухал бахьан долаш хӀамаш хувцийта вӀаштӀехьа ца доалийташ^[12]^[13].

Миай лоаттам (аорта хьокхама а ийца)

Укх хьокхамца гойтар артери мо болча миа лоаттам ба. Кхыча миай лоаттамах тара ца хила тарлу ер, цудухьа кӀоаргагӀа ховргдолаш ше-ший миаех лаьца йола статьяш еша..

Аорта чухьанахьа эндотелий улаш я. Из эндотелийи цун кӀала улаш бола цамцача хоттача кӀада тӀоаи (эрс: слой рыхлой соединительной ткани) цхьана хьавӀашагӀтехача чура оболочка хьахул (лат: tunica intima). Юкъера оболочка эластически пордох латт, хӀаьта цун юкъ-юкъе пхьидий оагилгаши, дукха кораш доахк (царех фенестраш оал). Юкъерча оболочка́ тӀехьанахьа цамца хотта кӀада ул юкъе дукха эластическии коллагенаи хьоасий доахкаш (лат: tunica adventitia).

Миай лазараш

Хьажа иштта

Белгалдаккхар

↑ Сапин и Билич, т. 2, 2009, оа. 338—340, 344.
↑ Гистология, цитология и эмбриология, 2004, оа. 386—387.
↑ Сапин и Билич, т. 2, 2009, оа. 338, 340—343.
↑ Гистология, цитология и эмбриология, 2004, оа. 386, 391.
↑ Сапин и Билич, т. 2, 2009, оа. 340, 344.
↑ Гистология, цитология и эмбриология, 2004, оа. 394.
↑ Сапин и Билич, т. 2, 2009, оа. 344—347.
↑ Гистология, цитология и эмбриология, 2004, оа. 399—400.
↑ Сапин и Билич, т. 2, 2009, оа. 345.
↑ Сапин и Билич, т. 2, 2009, оа. 338, 354.
↑ Гистология, цитология и эмбриология, 2004, оа. 402—403.
↑ Сапин и Билич, т. 2, 2009, оа. 347.
↑ Гистология, цитология и эмбриология, 2004, оа. 400.

Литература

Гистология, цитология и эмбриология. 6-е изд / Под ред. Ю. И. Афанасьева, С. Л. Кузнецова, H. А. Юриной. — М.: Медицина, 2004. — 768 с. — ISBN 5-225-04858-7.
Сапин М. Р., Билич Г. Л. . Анатомия человека: в 3-х тт. Т. 2. 3-е изд. — М.: ГЭОТАР-Медиа, 2009. — 496 с. — ISBN 978-5-9704-1373-9.

ТӀатовжамаш

Ло:Органы и ткани, образующиеся из зародышевых листков (ХитӀоара оболочкех хьахула маьженаши кӀадаши) Ло:Дега-миай раж

[_2f87b3590fab6016-1] Сапин и Билич, т. 2, 2009, оа. 338—340, 344.

[_53774a3dd1698bee-2] Гистология, цитология и эмбриология, 2004, оа. 386—387.

[_a2cdd99b80417153-3] Сапин и Билич, т. 2, 2009, оа. 338, 340—343.

[_5a8037150b5e6475-4] Гистология, цитология и эмбриология, 2004, оа. 386, 391.

[_6fa77b5ff9f9e762-5] Сапин и Билич, т. 2, 2009, оа. 340, 344.

[_a5d8fe33a05d3d55-6] Гистология, цитология и эмбриология, 2004, оа. 394.

[_56630067d2500cd5-7] Сапин и Билич, т. 2, 2009, оа. 344—347.

[_9933557aae98f74e-8] Гистология, цитология и эмбриология, 2004, оа. 399—400.

[_ac9a2455bbef0b62-9] Сапин и Билич, т. 2, 2009, оа. 345.

[_4a44fc01166472c2-10] Сапин и Билич, т. 2, 2009, оа. 338, 354.

[_ef44c44f9f6f1632-11] Гистология, цитология и эмбриология, 2004, оа. 402—403.

[_ac9a2455bbef0b60-12] Сапин и Билич, т. 2, 2009, оа. 347.

[_a5c7f733a04ebe79-13] Гистология, цитология и эмбриология, 2004, оа. 400.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]