Гарданаькъан Тоаркхо-Хьажа

Гарданаькъан Тоаркхо-Хьажа
Ди	Ислам
Титул	къаьда
Ваь таьрахь	1850(1850)
Ваь моттиг	СоагӀапче
Венна таьрахь	1922(1922)
Венна моттиг	Соагӏапче, Эрсече
Пачччахьалкхе	Россе импери

Гарда́наькъан Тоа́ркхо-Хьажа (эрс: Гарданов Тарко-Хаджи) — XX-гӀа бӀаьшу долалуш ГӀалгӀай мехка къаьда, иштта СоагӀапчен имам.

Биографи

Ваьв 1850-ча шера СоагӀапча. Тоаркхон да́с барайтталагӀа бӀаьшу чакхдоалаш Хьункархой мехка хӀижрат даь хиннад. ЗӀамига волаш, да-нана доацаш виса хиннав Тоаркхо. Ноанахоша тӀа а ийца, наьна вешийца кхувш венав кӀаьнк. Бера хана денз, гуш хиннав из хьаькъал долаш а, хӀаман хьисап де ховш а хилар. Хьужаре ше деша дӀавелча, толамаш доахаш из чакхъяьккхай цо. Ӏарбий йоазув-мотт а карадерзадаьд Тоаркхос. Цига цо толам баьккха хилча, моллал Ӏомадеш а ка яргьяр-кх укхун, аьле, нохчашкахьа деша вахийтав из ноанахоша, дика дешаш чакхваьлча, юххера, цар Хьажий-ЦӀа вохийт из.

Дешар чакхдаьккхача, юртар имамалла а этта чӀоагӀа наха юкъе лоархӀам болаш, наха къоабалвеш тӀаэцаш хиннав Тоаркхо-Хьажа. Цудухьа 1917—1922 шерашка бӀорахой тӀом хьайча, СоагӀапчерча на́ха́ хьалха а латташ диникинцаш юхатохаш тӀом баьб Тоаркхос.

БӀорахой тӀом чакхбаьнначул тӀехьагӀа, ШарӀан сура кулгалде оттаваь хиннав Тоаркхо-Хьажа. Цу хана цунна хьалха лаьттар хиннад, къамашта юкъера машар лорабара гӀулакх.

Тоаркхо-Хьажа кхелхав 1922-ча шера, ший 72 шу даьннача хана.

Дагалоацам

• Боканаькъан Хьаме Ахьмада Тоаркхо-Хьажийх лаьца повесть а язъяьй, цул совгӀа «Беке къонгаш» яхача романа чу а вувц из.
• Тоаркхо-Хьажий цӀерагӀа ШолгӀа-ГӀалий тӀеи (1967-ча шерага кхаччалца Виноградная) МагӀалбикеи урамаш я.
• СоагӀапча юрт-юкъе сийлинг дегӀад цунна. 1942-ча шера юрта тӀом болча хана сийлинг дохадаь хиннад, амма тӀехьагӀа юха меттаоттадаьд.

ТӀатовжамаш

• Арчакханаькъан Сали. Тоаркхо-Хьажий къонахчал Архиве диллад 2020 шера тов 22 дийнахьа.