Ази

Ази
Ази
Лаьтта	44 579 000 км²
Охлой	4 688 928 431 (2021) саг
Айхал	150 саг/км²
Охлой цӀераш	азенхой
ЮкъейоагӀаш	49 (+5 цхьандаькъе къоабалъяь) паччахьалкхе я
Кортамукъа доаца мехкаш	Листам Акротири и Декелия; Британская Территория в Индийском Океане; Остров Рождества (Австралия); Кокосовые острова; Гонконг; Макао
Къоабалъяь йоаца регионаш	Листам Республика Абхазия; Нагорно-Карабахская Республика; Турецкая Республика Северного Кипра; Южная Осетия; Тайвань
Метташ	Азен метташ
Сахьата оасаш	UTC+2-гара денз UTC+12-га кхаччалца
Дуненмаза-доменаш	.asia
ЙоккхагӀа йола пхьеш	хьажа Азен миллионер-пхьей листамага: Ло:Флаг Японии Токио (38,1 млн) (дунен йоккхагӀа йола пхье) ; Ло:Флаг Китая Шанхай (23,4 млн) ; Ло:Флаг Китая Пекин (21,0 млн) ; Ло:Флаг Турции Стамбул (14,4 млн) (европагахьа уллача даькъаца цхьана) ; Ло:Флаг Пакистана Карачи (13,2 млн) ; Ло:Флаг Индии Мумбаи (12,5 млн) ; Ло:Флаг Китая Шэньчжэнь (12,1 млн) ; Ло:Флаг Индии Дели (11,0 млн) ; Ло:Флаг Китая Тяньцзинь (10,9 млн) ; Ло:Флаг Республики Корея Сеул (10,4 млн)
Медиафайлаш Викиларма чу

А́зи (я) (эрс: Азия) — бахархой дукхалах а доазонах а эггара доккхагӀа дола дунен дакъа да. Европаца цхьана Еврази яха гӀара хьаю. Евразен лаьттан 83 % дӀалоацаш я Ази.

Ази (цунна юкъейоагӀаш йола гӀайренаш а лоархӀаш хилча) — 44,5 млн км² хиллал йоккха я^[1]. Охлой дукхалах (вешта аьлча, цига бахача наьха дукхалах) Ази тӀех я кхыча дунен доакъоел, дерригаш цхьана уж лаьрхӀача а. 4,72 миркха саг ва вахаш Азе (2022 ш. диллача). Дерригача дунен тӀа бахача нахах 60 % я из]^[2]^[3]. Ази тахан эггара йоккхагӀа йола дегӀайоагӀаш латта Лаьттан регион я^[4].

Географи

Лаьттан доккхал:	43475 эзар км² (гӀайренаш лоархӀаш)
ГӀайрений лаьтта:	2001 эзар км²
Форда тӀехен юкъера лакхал:	960 метр
Форда тӀехен йоккхагӀа лакхал:	8 848 метр (л. Эверест)
Форда тӀехен кӀезигагӀа лакхал:	−405 метр (Мёртвого моря)
ГӀинбухехьа эггара гаьнагӀара моттиг:	мыс Челюскин 77° 43' гӀ. ш. 104° 18' мб. й.
ЗӀилбухехьа эггара гаьнагӀара моттиг:	мыс Пиай 1° 16' гӀ. ш. 103° 30' мб. й.
Малхбузехьа эггара гаьнагӀара моттиг:	мыс Баба 39° 29' гӀ. ш. 26° 04' мб. й
Малхбоалехьа эггара гаьнагӀара моттиг:	мыс Дежнёва 66° 05' гӀ. ш. 169° 40' мз. й.
Азен географически юкъа́ йисте яда пхьеш:	Иркутск, Кызыл

Тархьар

Белгалдаккхар

↑ ^1,0 ^1,1 National Geographic Family Reference Atlas of the World. — Washington, DC: National Geographic Society (U.S.), 2006. — P. 264.
↑ ^2,0 ^2,1 World Population (ингл.). Worldometer.info (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар).
↑ Asia Population (LIVE) (ингл.). Worldometers.info (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар).
↑ Цзэн Цинхун: Китай намерен вместе со странами Азии более тесно поддерживать взаимное сотрудничество (эрс.). russian.china.org.cn (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар).

ТӀатовжамаш

[NG264-1] 1,0 ^1,1 National Geographic Family Reference Atlas of the World. — Washington, DC: National Geographic Society (U.S.), 2006. — P. 264.

[worldometers-2] 2,0 ^2,1 World Population (ингл.). Worldometer.info (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар).

[asia-population-3] Asia Population (LIVE) (ингл.). Worldometers.info (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар).

[4] Цзэн Цинхун: Китай намерен вместе со странами Азии более тесно поддерживать взаимное сотрудничество (эрс.). russian.china.org.cn (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар).

[1]

[2]

[3]

[4]