Сара Бернар

Википеди материал
Сара Бернар
Sarah Bernhardt
1864 шера даьккха дола Надара сурт
1864 шера даьккха дола Надара сурт
Ӏоваьча хана тилла цӀи Генриетт Розин Бернар
Ваь моттиг Параж, Фаьренгий паччахьалкхе
Кхелха таьрахь 26 тушола 1923(1923-03-26) (78 шу)
Кхелха моттиг Параж, КхоалагӀа Фаьренгий республика
БӀорахол
Белха-говзал Ло:Актриса, сценарист
Хьинаре болх баь шераш 1862—1922
Театр «Одеон», «Комеди Франсэз», «Сара Беранара театр»
Амалаш Маргарита Готье, Андромаха, Клеопатра, донья Соль
Наградаш
ЛерхӀемеча легиона ордена кавалер
IMDb ID 0076800
Кулгайоазув
Викилармий логотип Медиафайлаш Викиларма чу

Сара Берна́р (фер. Sarah Bernhardt; яьча хана Генриетт Розин Бернар, фер. Henriette Rosine Bernardt) — фаьренгий актриса. XX-гӀа бӀаьшу долалуш «дерригача тархьарах эггара цӀихеза йола актриса» оалаш хиннай[2]. Сарай хӀама Европай сценашка хьалдаьннад 1870-ча шерашка, цул тӀехьагӀа гасторелешца Америка а чакхъяьккхай. Цун амплуан юкъе цӀенхашта драмай амалаш хиннад. Сара Бернара цӀерагӀа Бернар кратер къоастабаьб Сахула седкъа тӀа.

Вахари кхоллами[тоаде | тоаде чура]

Сара Бернар яьй 1844 шера октябрь 22 дийнахьа Париже[3]. Сарай нана — Юдифь (тӀехьагӀа Юлия) Бернар (1821, Амстердам — 1876, Париж) — жугтий фусамера хиннай, къахьпалла лийнай[4], Сарай да малав ховш вац. Сара Бернар 1851-1853 шерашка Фрессар мадемуазела пансионе хиннай, дӀахо Версалерча Граншан монастыре кхийнай (1853-1859). 1860-ча шера Парижа консерваторе драмай классе эттай, из 1862 цо яккха а йоаккх. А. Дюма-даси Шарль де Морни герцогаи аларах «Комеди Франсез» яхача театре хьаеха хиннай. 1862 шера август бетта 18 шу даьннача актрисай дебют хиннай: гӀоръяьннача сцена тӀа Ж. Расина «Ифигения» яхача спектакла керттера амал ловздаь хиннад цо, тӀехьагӀа — Валерия яхача пьесе а, «Дийшача кхалнаха» чу а ловзадаьд. Цхьан юкъа «Жимназ», «Порт-Сен-Мартен» яхача театрашка хиннай керттерза амалаш ловзадеш. 1866 шера август бетта «Одеон» театре йийхай къонача турпалхой амалаш ловзаде. Цига, «Лир паччахье» Корелияй амал ловзадеш на́ха эггара хьалха дика дӀаяйзай ер. Цул тӀехьагӀа «Сезара Жиродо» пьесе (автораш: А. Бело, Э. Вилльтар) Гортензия хинна дӀаэтта хиннай, хӀаьта А. Дюма-даь «Кин, е Генийи эгӀавари» яхача чу - Анна Демби. Кхалнаьх амалел совгӀа маӀа нах а тӀехдика ловзабеш хиннаб: Наполеона воӀ, Гамлет, Лоренцаччо.

1870-1871 шерашка Фаьренгий мехка тӀом хиннача хана Париже Ӏеш хиннай Сара. Одеона гӀишло чу тӀеман дарбанче хиларга хьежжа цу чу къахетама йиша хиннай. Цу хана «Комеди Франсез» театро юхайийха́ хиннай ер. Гюго Виктора «Рюи Блаз» яхача спектаклера 1872 шера цо ловзадаь хинна амал боккха толам хиннаб Бернара. 1880 шерашка гастролешца Европеи Америкеи лийнай, Эрсече хиннай (1881, 1892, 1908-1909). 1893 шера Сарас Париже театр «Ренессанс» йиллай, 1899-ча шера — Шатле майда тӀара театр, тӀехьагӀа «Сара Бернара театр» аьнна, цӀи хийца хиннайола. 130-нел совгӀа амал ловзадаьд цо.

Кино чу дакъа лаца йолаенна хьалхарча актрисех хиннай Бернар. 1900 шера киноамалаш эггара хьалхагӀа ловзаде йолаенначарех хиннай. Цу шера Бернар Сарас К. Мориса режиссера «Дуэль Гамлета» яхача меттазача кино чу керттера амал ловзадаьд. Эггара даьржача цун кино-балхех да «Камелияш йола дама» (1911, режиссер А. Кальметт), «Елизавета, Ингалсечен паччахьа» (1912, режиссер Л. Меркантон). Театр йоацаш Бернара ишта сурташ дехкарцеи, бӀалгӀаш дарцеи, йоазон балхацеи чам хиннаб. Цун йоазонех да «Са шолха вахар» яха мемуараш (1907), «ЗӀамига бӀалгӀа» яха роман (1920), актерий говзалах лаьца кинижка — «Театра исбахьале» (1923).

1905 шера гастролешка ког лозабаь хиннаб, 1915 шера февраль бетта из дӀабаккха безаш хиннаб, хӀаьта цун сцена тӀарча белха́ цу хӀамано Ӏоткъам баь бац. Хьалхара дунен тӀом хиннача хана фронта бригадай доакъашхо йолаш лийнай, цудухьа Сийлен легиона орден енна хиннай (1914), иззамо орден цун 1921-ча шера юха а еннай. Исбахьален карьера 1922 соцаяьй. 1923 шера 26 марте, додаш 78-гӀа шу хиннача хана, «Хьежа саг» яха кино доаккхача метте еннай Сара уреми бахьан долаш жамараш сайцачул тӀехьагӀа.

Фильмографи[тоаде | тоаде чура]

Ло:ВФильмеВерх Ло:ВкФильме Ло:ВФильме Ло:ВкФильме Ло:ВкФильме Ло:ВФильме Ло:ВФильме Ло:ВФильме Ло:ВФильмеНиз

Театрера хержа амалаш[тоаде | тоаде чура]

Йорика тути бе елла латтача Гамлета амале. 1880-гӀа шераш долалуш.
Бернар, портрет, 1890
Жисмонда, Альфонс Муха

Записаш[тоаде | тоаде чура]

Феодорай амал ловзадеш йоалла Сара, Надара сурташ
  • Phèdre (Федра) (1902)
  • Le Lac (Ӏам) (1902)
  • La Fiancée du timbalier (Литавриста нускал) (1902)
  • Lucie (Люсия) (1902)
  • Le Lac (Ӏам) (1903)
  • La Samaritaine (Самаритаьне) (1903)
  • Les Vieux (Къаьна нах) (1903)
  • Un Évangile (Цхьа Инжил) (1903)
  • Phèdre (Федра) (1903)
  • La Mort d’Izéil (Изеиля валар) (1903)
  • La Rêverie de Théroigne de Méricourt (Сонь Теруани де Мерикур) (1903)
  • Un peu de musique (ЗӀамига мукъам) (1903)
  • L’Aiglon (Аьрзелг) (1910)
  • Phèdre (Федра) (1910)
  • Les Buffons (Буффонаш) (1908)
  • La Samaritaine (Самаритаьне) (1910)
  • L'Étoile dans la nuit (Бийсанара седкъа) (1918)
  • Prière pour nos ennemis (МоастагӀашта тӀера Даьле кхайкар) (1918)

Иллюстрацеш[тоаде | тоаде чура]

Сочиненеш[тоаде | тоаде чура]

  • Ма double vie. Mémoires de Sarah Bernhardt, P., 1907;
  • Эрсий меттала — Сара Бернар. Моя двойная жизнь. Мемуары. — СПб: Северо-Запад, 1995. — 543 с. — ISBN 5-8352-0470-1.
  • L’art au théâtre, P., 1923

Белгалдаккхар[тоаде | тоаде чура]

  1. LIBRIS — 2012.
  2. Gottlieb, Robert. The Drama of Sarah Bernhardt. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 18.10.2007. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 5.02.2012.
  3. Бернар Сара // Доккха советий энциклопеди : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
  4. Snel, Harmen. The ancestry of Sarah Bernhardt; a myth unravelled, Amsterdam, Joods Historisch Museum, 2007, ISBN 978-90-802029-3-1.

Литература[тоаде | тоаде чура]

  • Бернар, Розина // Брокгаузеи Ефронеи энциклопеден дошлорг : 86 томах латт (82 томи 4 тӀатохари). — СПб., 1890—1907.
  • Бернар, Сарра Розина // Еврейская энциклопедия Брокгауза и Ефрона. — СПб., 1908—1913.
  • Шоу Бернард. Сара Бернар и Дузэ. В книге: Полное собрание сочинений. Том 5. Очерки. — Москва: Современные проблемы, 1911. — С. 35—46.
  • Гастроли театра КОМЕДИ ФРАНСЭЗ. Москва, Ленинград, 1954. Государственное издательство «Искусство».
  • Seller G., Sarah Bernhardt, P., [s. a.];
  • Кугель А.Р. Театральные портреты. — Л.: Искусство, 1967. — 382 с.
  • Brandon, Ruth. Being Divine: A Biography of Sarah Bernhardt. London: Mandarin, 1992.
  • Gold, Arthur and Robert Fitzdale. The Divine Sarah: A Life of Sarah Bernhardt. New York: Alfred A. Knopf, 1991.
  • Léturgie, Jean and Xavier Fauche: Sarah Bernhardt, Lucky Luke (49). Dupuis, 1982.
  • Lorcey, Jacques. Sarah Bernhardt, l’art et la vie, Paris : Éditions Séguier, 2005. 160 pages. Avec une préface d’Alain Feydeau. ISBN 2-84049-417-5.
  • Menefee, David W. Sarah Bernhardt in the Theater of Films and Sound Recordings. North Carolina: McFarland, 2003.
  • Menefee, David W. The First Female Stars: Women of the Silent Era. Connecticut: Praeger, 2004.
  • Ockmann, Carol and Kenneth E. Silver. Sarah Bernhardt: The Art of High Drama New York: Yale University Press, 2005
  • Skinner, Cornelia Otis. Madame Sarah. Paragon House, 1966.
  • Snel, Harmen. «The ancestry of Sarah Bernhardt; a myth unravelled», Amsterdam, Joods Historisch Museum, 2007, ISBN 978-90-802029-3-1
  • Gottlieb, Robert «Sarah: The Life of Sarah Bernhardt» New Haven, Yale University Press, 2010

ТӀатовжамаш[тоаде | тоаде чура]


Категория:Художницы Франции * Категория:Актёры и актрисы, известные под псевдонимами Категория:Любовницы монархов Великобритании Категория:Умершие от уремии Категория:Похороненные на кладбище Пер-Лашез Категория:Прототипы персонажей цикла романов «В поисках утраченного времени» Категория:Выпускники Высшей национальной консерватории драматического искусства