Дунен тӀара метташ

Дунена метташ — 7 эзар совгӀа мотт ба Лаьтта тӀа^[1].

Эггара дукхагӀа баьржа болча 40 меттал къамаьл ду Лаьтта тӀа бахача наьх гаргга 2/3 даькъо. Эггара дукхагӀа нах бувц Чинхой мотт, ХӀиндий мотт, Ингалсий мотт, ХӀиспаной мотт, Ӏарбий мотт, Эрсий мотт, Португалхой мотт. Иштта тоъал баьржа ба Ференгий мотт, амма из шоай наьна (хьалхара) мотт санна тӀаийцача наьх таьрахь дуккха дац.

Эггара дукхагӀа даьржача меттай дезалаш

ХӀиндий-европай метташ ~ 2,5 млрд саг, юкъелоацаш: индоарий метташи, германий метташи, балто-славяний метташи;
Сино-тибетски метташ ~ 1,2 млрд саг, юкъелоацаш кертера — чӀинхой мотт;
Урало-алтая метташ ~ 500 млн саг, юкъелоацаш кертера — тюркий метташ.

ХӀанзарча меттаех халкъашта юкъера санна лархӀа йиш я^[2] (мотт лебеш болча наьх дукхал кӀезигалуча лостамах):

Ранг	Мотт	Наьна мотт	ШоллагӀа	Беррига мотт бувцараш
1	ЧӀинхой мотт^[3]	1,2 миркха	300 миллион хиллал	1,5 миркха хиллал
2	Ингалсий мотт^[2]	500 миллион	1 миркха хиллал	1,5 миркха хиллал
3	ХӀиспаной мотт^[4]	425 миллион	125 миллион хиллал	550 миллион хиллал
4	Ӏарбий мотт^[5]	300 миллион	120 миллион хиллал	420 миллион хиллал
5	Эрсий мотт	160 миллион	100 миллион хиллал	260 миллион хиллал
6	Португальский язык^[6]	230 миллион	30 миллион хиллал	260 миллион хиллал
7	Немций мотт^[7]	120 миллион хиллал	80 миллион хиллал	200 миллион хиллал
8	Ференгий мотт^[8]	75 миллион	195 миллион хиллал	270 миллион хиллал