Оахаранаькъан Чхьагӏий Рашид-Бек
| Оахаранаькъан Чхьагӏий Рашид-Бек | |
|---|---|
 | |
| Ваь ха | 1893 |
| Ваь моттиг | |
| Кхелха ха | 20 наджгоанцхой 1942 |
| Кхелха моттиг | Кировски шахьар, Ленинграда область, РСФСР |
| БӀорахол |
 Россе импери СССР |
| БӀун тайпа | ТӀема-фе низ |
| БӀул даь шераш | 1914—1942 |
| Сраженеш/тӀемаш | |
Оахарганаькъан ЧхьагӀий Рашид-Бек (эрс: Ахриев Рашид-бек Чахович) — Даькъастен къамашта юкъера хьалхара гӀаттархо; Таджикистана «Авиаце пионер»[1]; ГӀалгӀайчен хьалхара фекемахо[2]. Къаьстта хьожадар долча авиаординга юкъе волаш, тӀемахочун декхар кхоачашдеш веннав.
Биографи
[тоаде | тоаде чура]ТӀем тӀа вахалехьа
[тоаде | тоаде чура]Ваьв 1893-ча шера Фуртовге. ЦӀийх гӀалгӀа вар: цун да цӀихеза гӀалгӀай къам тохкаш хинна Ӏилманхо Оахаранаькъан ЧхьагӀа хиннав, хӀаьта нана Байсара Мочкъий йоӀ Ӏашат хиннай. Гимназе деша ваьгӀав, тӀаккха цул тӀехьагӀа 1914-ча шера Каьлакера тӀеман дешарче яьккхай[3].
Хьалхара Дунен тӀом
[тоаде | тоаде чура]Хьалхара Дунен тӀема тӀа дакъа лоацаш «Илья Муромец» яхача Россе императора тӀеман-фе флота (РИВВФ) авиадивизиона. Цу дивизиона́ юкъе йодаш хиннад бомбаш етта 10 фекема. Цар керттерча декхарех хиннад немций бӀун тыле[таржам де деза] (коммуникацеш, ларамаш, иш. дӀ.) бомбаш етташ Эрсечен авиаце тӀеман операцешка да́къалацар[4].
ШоллагӀа дунен тӀом
[тоаде | тоаде чура]1942 шера январь 30 дийнахьа Рашид-Бек хьалха а волаш арадаьннача кхаь фекема́ зенитни герз дийта́ хиннад. Ши кема чудежад немцаша цу юкъа дӀалаьцача лаьтта. 1944 шера Ленинграда область немцашкара юхаяккхачул тӀехьагӀа корадаьд чудожадаь хинна фекемаш. ГӀаттархой дегӀамех диса́р (Оахаранаькъан Рашид-Бека дегӀ а) Арбузово яхача юрта йисте сийдеш дӀаделла хиннад.
ЦӀагӀара нах
[тоаде | тоаде чура]- Да — Элмарзий ЧхьагӀа (1850—1914), россе Ӏилманхо, гӀалгӀай этнограф, юрист.
- Воша — Руслан, милице болхло хиннав, балха волаш вийнав.
- ВоӀ — Хьажа, ГӀаьбартой-Малкхарой паччахьалкхен университета лорий факультета декан[3][5].
Белгалдаккхар
[тоаде | тоаде чура]- ↑ А. Ларенок, В. Гладкий, В. Блашкевич. Это начиналось так... // Крыльям Таджикистана — 70. Страницы героизма и славы авиаторов Таджикистана. — Душанбе, 1994.
- ↑ Российская музейная энциклопедия: Н-Я
- ↑ 3,0 3,1 Газдиевы-Базоркины в истории Ингушетии и России. Сердало (4 бекарга 2011). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 13.01.2013. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 21.01.2013. (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам)
- ↑ Р. Аушева. Родом он из Фуртоуга (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). Газета «Голос Назрани». ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 13.01.2013. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 15.04.2013. Архиве диллад 2013 шера бекарга 15 дийнахьа.
- ↑ Мой дед — Чах Эльмурзиевич Ахриев (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар) (24 аьтинга 1999). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 13.01.2013. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 15.04.2013. Архиве диллад 2013 шера бекарга 15 дийнахьа.
ТӀатовжамаш
[тоаде | тоаде чура]- Зейнеп Дзарахова. Первый летчик из народов Северного Кавказа // Сердало : газет. — 2020. — маьцхали 21 дийнахьа.
- Ларенок А. П., Гладкий В. А., Блашкевич В. М. Крыльям Таджикистана — 70. — Душанбе, 1994. — C. 16-17.
- Ахриев Рашид-бек Чахович // vainah.info