Урхам
Урхам (ба)(эрс: самоуправление) — урхал ду субъекти объекти вӀашкайоагӀача хана хула хьал[1], ше шийна доал дар, урхал дар.
Урхам бизза, кхоаччаш боацаш а хила йиш йолаш ба, ший система чу цхьацца дола урхал дара механизмаш хилар маӀан а долаш (юхадолха бувзамаш)[2][3]
Адамашта юкъера аспект
[тоаде | тоаде чура]Урхам яха кхетам эггара хьалха адамашта юкъерча аспекте лелабу[4].
Юкъарлон чу урхам яхар лохерча урхал дара лагӀашка доал гулдалар, аьнна, маӀан долаш хул каст-каста. Ший духанга диллача, адамий йоккхача тоабан (адамий монада) урхам дӀабахьар цу тоабан белгга хӀамаш лорадар а дегӀадар а духьа леладеш да, тайп-тайпара кеп йолаш хила йиш йолаш да из:[5]
- этносе — Ӏадатаца,
- в паччахьалкхен чу — бокъонца,
- в цивилизаце — динца,
- дунен системе — хоамца.
Россен юрташкара урхам
[тоаде | тоаде чура]Россен юрташка дукхагӀа мел дола хаттараш пхьегӀе деш хиннача гулламашка дувцаш хиннад. ПхьегӀе гулдалар дукха хана денз долаш хьадоагӀаш хӀама да.
Белгалдаккхар
[тоаде | тоаде чура]- ↑ Львов Иосиф Георгиевич - Что такое жизнь? (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам)
…уточнение «само» отражает … что … объект и субъект … объединены между собой… - ↑ Шевлоков В. А. — Организационные и самоорганизационные процессы в этноэволюции (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар).
- ↑ Новоточина Л. В. — Анализ научных подходов в исследовании проблемы управления общеобразовательными учреждениями (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар).
- ↑ "Понятие управления в кибернетике и гуманитарной области" (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам)
- ↑ Галанина Н. В. — Социальная детерминация в структурах самоопределения (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар).