Чачхам

Википеди материал
Хрящ» яхачунгара дӀасалостам ба)
Оптикай микроскопера чачхама кӀадий гистологен препарат

Чачхам (я) (эрс: хрящ, лат: cartilago) — хоттача кӀадий кеп. Чачхама чӀоаггӀа, кхаьта а йола тоӀайича метта а отта оагилга юкъера хӀама я. Чачхама кӀада тӀехкийчунцара (иштта дукхагӀа мел долча кӀадашцара) керттера башхало чухьа нерваши пхаьнаши ца хилар да. Нагахь санна оагилга юкъера хӀама цхьантайпара хуле, чачхамах кизга е гиалина оал, нагахь мазаех латте — мáза, нагахь увзалуча мазай цхаралах латте — цхарала. ТӀехьанахьа къаьстта йола перихондри яха хоттача кӀадай чӀибал тӀакхелла улл чачхама тӀа. Дийнатий дегӀагахьа чачхам е тӀехкий гома чӀоагӀа кӀийле хул е тӀехкий гома увзалу моттигаш кхоллаш хул (тӀехкий бовхьаш тӀакхулла хоттамий тӀехенаш хьаярца е тӀехкашта юкъе тӀайнаш (прослойкаш) а хулаш уж шоайле хотт, масала, цу тайпара болх букъчкъаьрашта юкъера Ӏаькъаша бу).

Онтогенез[тоаде | тоаде чура]

Лакхерча букъанчкъаьрий дийнатий онтогенезагахьа дукхагӀа мел йолча тӀехкий дегӀаяр цкъахьалха чачхам хулаш, тӀаккха уж чачхамий кӀадаш тӀехкий кӀадаех хувцаш хул.

Эггара хьалхагӀа чачхам чачхама чкъаьрий хьахиннай (масала, аькхалий), тӀехкий болх а лелабеш. Белгалдаккха деза, тӀехкий гомацарча букъанчкъаьрий чачхамашкахьа минерале тухий (кальция фосфата) чулоацам оагилга юкъерча хӀаман чу лоха хилар, из бахьан долаш тӀехкаел эсалагӀа я уж чӀоагӀалгахьа. Аькхалийи кхыча чачхама чкъаьрийи чачхам дуккханахьа минерале тухаш чуӀув, бакъда дийна оагилгаш цун тӀехьанахьа мара йисац.

Классификаци[тоаде | тоаде чура]

Сага дегӀагахьа кхо керттера чачхама кӀадай кеп белгалйоах[1][2]:

Дааргахьа[тоаде | тоаде чура]

Чачхамаш кхехкаеча хана хондрин яха хӀама хьайоалл цох. Дийнатий чачхамаш студень кийчаеча хана тоха.

Белгалдаккхар[тоаде | тоаде чура]

  1. Ю. И. Афанасьев, Н. А. Юрина, Е. Ф. Котовский. Гистология. — 5-е изд., перераб. и доп. — М.: Медицина, 2002. — С. 224—232. — 744 с. — ISBN 5-225-04523-5.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Антипова Л. В., Слободяник В. С., Сулейманов С. М. Анатомия и гистология сельскохозяйственных животных. — 2. — М.: Юрайт, 2019. — С. 53—56. — 388 с. — ISBN 9785041793876.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Гартнер Л. П., Хайатт Дж. Л. Цветной атлас гистологии. — Logobook.ru, 2008. — С. 72—73. — 462 p. — ISBN 9785986570129.