Фусаш
| Фусаш | ||||||||
 Ротавирус (электронни криомикроскопе оттадаьр теркалдеш компьютерца хьаяь йола реконструкци я) | ||||||||
| Iилман классификаци | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
юкъ-юкъера рангаш
| ||||||||
| Халкъашта юкъера Iилман цIи | ||||||||
|
Viruses | ||||||||
| АргIаш | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Фуса (я) (лат: virus — дохьаш) — алхха дийна долча оагилгашка я́хаш (юхахьахулаш) а йола, ше оагилгаш доацаш а йола, инфекционни агент. Вирусаша моллагIча тайпара йола организмаш толхаю, бацовгIашкареи дийнаташкареи денз еннача нӀанкӀигашкеи архейшкеи кхаччалца (нӀанкӀигий фусах нӀанкӀигафагаш оал). Цул совгIа Iилманхошта кораяьй кхыйолча фусашта йисте мара репликаци ца ю фусаш (царех фусаш-сателлиташ оал).
1892 шера тхьамкий баьцовгIай нӀанкӀигаш доаца патоген ювца ший статья Дмитрий Ивановскечо кепатехача дензи[2][3], 1898 шера Мартин Бейеринк яхачо тхьамкий мозаика вирус хьайийлача дензи[4] шоаш ма ярра тахка а тахка́ белгалъяьхай вирусий 6 эзар сов кеп[5], амма бакъда Iилманхоша бIаь миллион сов хила мег йоах уж[6]. Вирусаш кораяьй Лаьтта хIара экосистема чу, эггара дукхагIа йола биологе кепаш (формаш) я уж[7]. Вирусаш тохкаш микробиологе да́къа а дола вирусологи яха Iилма да.
Дийната́ е сага́ фуса инфекце чуяьлча иммунитето жоп лу цунна (иммунитета жоп), цо дIайоаккх лазар хьоадеш йола вирус. Иштта иммунитетагара жоп далийта йиш я, къаьстта цхьан фуса́ духьала йола иммунитет а йолча вакциний новкъосталца. Цхьабакъда, цхьайолча фусий ( царна юкъе адамий иммунодефицита фуса а (ВИЧ), вирус йола гепатит хьоадечун а) аьттув боалл цу иммунитето луш долча жопах кIалхаръювла, хронически лазар а кхетийташ. Антибиотикаша цхьаккха а хIама диц фусашта.
Белгалдаккхар[тоаде | тоаде чура]
- ↑ Вирусий таксономи (ингл.) Халкъашта юкъера вирусий таксономе комитета (ICTV) мазаоагIона тIа. (Техкаб укх дийнахьа: 6 Тушол 2018).
- ↑ Дмитрий Гапон «Фильтрующиеся вирусы» открытие в гранях времени (ru) // Наука и жизнь. — 2015. — № 6. — С. 38—50.
- ↑ Дмитрий Гапон «Фильтрующиеся вирусы» открытие в гранях времени (ru) // Наука и жизнь. — 2015. — № 7. — С. 31—41.
- ↑ Dimmock, 2007, p. 4.
- ↑ Dimmock, 2007, p. 49.
- ↑ How many viruses on Earth?
- ↑ Edwards R. A., Rohwer F. Viral metagenomics // Nat. Rev. Microbiol. — 2005. — Т. 3, № 6. — С. 504—510. — DOI:10.1038/nrmicro1163. — PMID 15886693.