ТӀаьрша аре
ТӀаьрша аре, Тарса аре (Тарс-аре[1]) (эрс: Та́рская доли́на, Та́рская котлови́на) — Къулбаседа Кавказа юкъерча даькъе Хьунаш йолчеи Чхараш йолчеи довкъашта юкъе форда тӀехенал 750—900 метр лакхагӀа ула чукхийттаче. ДаьгӀен оалача дукъа чукхийтта моттиг я из. Гобаьккха шера гӀа дола хьунаш я попи пхаьни ягӀаш. Арен микромехкала экам оттабу сов тӀаьдадар аьнна (шера́ 850 мм а, дукхагӀа йоачан)[2]. В западной части котловины — залежи торфа[3].
ТӀаьрша арен доазув деррига таханарча ГӀалме шахьара гӀайна́ чухьа нийслу. Цу ара улл Онгушт (вахаш 2,5 эзар саг хӀиреи, гӀалгӀаи волаш), Эрсечен Духьалъоттара министерствон полигони[4]. ТӀаьрша ара бо́даш ши машений никъ ба: ТӀаьрша шоссе малхбузехьареи (Буро тӀара), ГӀалмеца Шолхе́ бо́даш бола никъи.
ТӀаьрша аре гӀалгӀай хьахиннача моттигех лоархӀ. Ишта, масала, Наьсаре йилла́ хьалхагӀа Ӏохайшараш ТӀаьрша арера онгуштахой хиннаб[5].
1977-ча шера ТӀаьрша ара оахкамаш деча катакомбай хьисапе дола кашамаш корадаьд ала́ной заман (вай заман VIII—IX-ча бӀаьшерага дийхкад, цар чу хиннача Ӏарбий ахчага а хьежа́), цул йоккхагӀа хиннача Даргавсера кашамашка кораяь артефакташ мо артефакташ а кораяьй цу чу[6].
Белгалдаккхар
[тоаде | тоаде чура]- ↑ Куркиев, 2002.
- ↑ Николаев И. А. Тарская котловина (эрс.). Плантариум (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар) (2017).
- ↑ Григорович С. Ф. По горам и равнинам Северной Осетии. — Орджоникидзе: Сев.-Осет. кн. изд-во, 1960. — 125 с.
- ↑ На полигоне Тарское прошли боевые учения (эрс.). Iryston Tv (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар) (1 бекарга 2020).
- ↑ Павлова О. С. Ингушский этнос на современном этапе: черты социально-психологического портрета. — М.: Форум, 2012. — С. 26—27, 35. — 384 с.
- ↑ Дзаттиаты Р. Г. Предметы импорта из катакомб Даргавса // Известия СОИГСИ. — 2016. — № 19 (58). — С. 9. Архиве диллад 16 11 2020.
ТӀатовжамаш
[тоаде | тоаде чура]- А. Куркиев. О некоторых топонимических названиях плоскостной Ингушетии // Литературная Ингушетия : журнал. — 2002. — № 2 (20). — С. 102—108.