Оахаранаькъан ЧхьагӀий Рашид-Бек
| Оахаранаькъан ЧхьагӀий Рашид-Бек | |
|---|---|
| Файл:Рашид-бек Чахович Ахриев.jpg | |
| Ваь ха | 1893 |
| Ваь моттиг | |
| Кхелха ха | 20 январь 1942 |
| Кхелха моттиг | Кировски шахьар, Ленинграда область, РСФСР |
| БӀорахол |
 Россе импери СССР |
| БӀун тайпа | ТӀема-фе низ |
| БӀул даь шераш | 1914—1942 |
| Сраженеш/тӀемаш | |
Оахарганаькъан ЧхьагӀий Рашид-Бек (эрс: Ахриев Рашид-бек Чахович) — Даькъастен къамашта юкъера хьалхара гӀаттархо; Таджикистана «Авиаце пионер» [1]; ГӀалгӀайчен хьалхара фекемахо[2]. Къаьстта хьожадар долча авиаординга юкъе волаш, тӀемахочун декхар кхоачашдеш веннав.
Биографи[тоаде | тоаде чура]
ТӀем тӀа вахалехьа[тоаде | тоаде чура]
Ваьв 1893-ча шера Фуртовге. ЦӀийх гӀалгӀа вар: цун да цӀихеза гӀалгӀай къам тохкаш хинна Ӏилманхо Оахаранаькъан ЧхьагӀа хиннав, хӀаьта нана Байсара Мочкъий йоӀ Ӏашат хиннай. Гимназе деша ваьгӀав, тӀаккха цул тӀехьагӀа 1914-ча шера Каьлакера тӀеман дешарче яьккхай[3].
Хьалхара Дунен тӀом[тоаде | тоаде чура]
Хьалхара Дунен тӀема тӀа дакъа лоацаш «Илья Муромец» яхача Россе императора тӀеман-фе флота (РИВВФ) авиадивизиона. Цу дивизиона́ юкъе йодаш хиннад бомбаш етта 10 фекема. Цар керттерча декхарех хиннад немций бӀун тыле[таржам де деза] (коммуникацеш, ларамаш, иш. дӀ.) бомбаш етташ Эрсечен авиаце тӀеман операцешка да́къалацар[4].
ШоллагӀа дунен тӀом[тоаде | тоаде чура]
1942 шера январь 3-ча дийнахьа Рашид-Бек хьалха а волаш арадаьннача кхаь фекема́ зенитни герз дийта́ хиннад. Ши кема чудежад, хӀаьта чухьа баьгӀача гӀаттархошка ши шу даьннача гӀолла, 1944 шера, Ленинграда область немцех цӀенайичамара кхача аьттув хиннабац. Оахаранаькъан Рашид-Беках йиса хиннар Арбузово яхача юрта йисте сийленца дӀаелла хиннай.
ЦӀагӀара нах[тоаде | тоаде чура]
- Да — Элмарзий ЧхьагӀа (1850—1914), россе Ӏилманхо, гӀалгӀай этнограф, юрист.
- Воша — Руслан, милице болхло хиннав, балха волаш вийнав.
- ВоӀ — Хьажа, ГӀаьбартой-Малкхарой паччахьалкхен университета лорий факультета декан[3][5].
Белгалдаккхар[тоаде | тоаде чура]
- ↑ А. Ларенок, В. Гладкий, В. Блашкевич. Это начиналось так... // Крыльям Таджикистана — 70. Страницы героизма и славы авиаторов Таджикистана. — Душанбе, 1994.
- ↑ Российская музейная энциклопедия: Н-Я
- ↑ 3,0 3,1 Газдиевы-Базоркины в истории Ингушетии и России. Сердало (4 Тушол 2011). ТӀехьара хьажар хиннад 13 АгӀой 2013. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура 21 АгӀой 2013.
- ↑ Р. Аушева. Родом он из Фуртоуга (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). Газета «Голос Назрани». ТӀехьара хьажар хиннад 13 АгӀой 2013. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура 15 Тушол 2013.
- ↑ Мой дед — Чах Эльмурзиевич Ахриев (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар) (24 Этинга 1999). ТӀехьара хьажар хиннад 13 АгӀой 2013. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура 15 Тушол 2013.
ТӀатовжамаш[тоаде | тоаде чура]
- Зейнеп Дзарахова. Первый летчик из народов Северного Кавказа // Сердало : газет. — 2020. — 21 Мяцхали.
- Ларенок А. П., Гладкий В. А., Блашкевич В. М. Крыльям Таджикистана — 70. — Душанбе, 1994. — C. 16-17.
- Ахриев Рашид-бек Чахович // vainah.info