Мингал

Википеди материал
Марс (планета)» яхачунгара дӀасалостам ба)
Мингал ♂
Дуне
Кхыйола цӀераш Марс, ЦӀедуне
Орбитальные характеристики
Перигелий 2,06655Ло:E км[1][2]
1,381 Ло:А. е.[2]
Афелий 2,49232Ло:E км[2][1]
1,666 Ло:А. е.[2]
Большая полуось (Ло:Math) 2,2794382Ло:E км[2][1]
1,523662 Ло:А. е.[2]
1,524 земной[2]
Эксцентриситет орбиты (Ло:Math) 0,0933941[2][1]
Сидерический период обращения (продолжительность года)
686,98 земных суток
1,8808476 земных лет[1][2]
Синодический период обращения 779,94 земных суток[1]
Орбитальная скорость (Ло:Math) 24,13 км/с (средн.)[1]
24,077 км/с[2]
Наклонение (Ло:Math)

1,85061° (относительно плоскости эклиптики)[1]

5,65° (относительно солнечного экватора)
Долгота восходящего узла (Ло:Math) 49,57854°
Аргумент перицентра (Ло:Math) 286,46230°
Чей спутник Солнца
Спутники 2
Физические характеристики
Полярное сжатие 0,00589 (1,76 земного)
Экваториальный радиус 3396,2 км[3][4]
0,532 земного
Полярный радиус 3376,2 км[3][4] 0,531 земного
Средний радиус 3389,5 км[2][1]
0,5320 земного
Площадь поверхности (Ло:Math) 144 371 391 км² (0,283 земной)[2]
Объём (Ло:Math) 1,6318 Ло:E км³[1][2]
0,151 земного
Масса (Ло:Math) 6,4185Ло:E кг[1][2]
0,107 земной
Средняя плотность (Ло:Math) 3,933 г/см³[1][2]
0,714 земной
Ускорение свободного падения на экваторе (Ло:Math) 3,711 м/с²
0,378 Ло:Math[2]
Первая космическая скорость (Ло:Math1) 3,55 км/с
Вторая космическая скорость (Ло:Math2) 5,03 км/с
0,45 земной[1][2]
Экваториальная скорость вращения 868,22 км/ч
Период вращения (Ло:Math) 24 часа 37 минут 22,663 секунды[2] (24,6229 ч) — сидерический период вращения,
24 часа 39 минут 35,244 секунды (24,6597 ч) — длительность средних солнечных суток[5].
Наклон оси 25,1919°[5]
Прямое восхождение северного полюса (Ло:Math) 317,681°[1]
Склонение северного полюса (Ло:Math) 52,887°[1]
Альбедо 0,250 (Бонд)[1]
0,150 (геом. альбедо)
0,170[1]
Видимая звёздная величина −2,94
Температура
На поверхности от −140°C до +20°C
 
мин. сред. макс.
по всей планете
186 К;
−87 °C[2]
210 K
(−63 °C)[1]
268 К;
−5 °C[2]
Атмосфера[1]
Атмосферное давление 0,4—0,87 кПа
(4Ло:E—8,7Ло:E атм)
Состав:
Викилармий логотип Медиафайлаш Викиларма чу
Викидараш чура хоам ?

Мингал (ба) е Марс (лат: Mars, эрс: Марс) — диъалагӀа дуне да Малхагара, боарамга диллача ворхӀлагӀа да Маьлха коа.

Цу дунен дозал Лаьттан дозала 10,7 % да. Марс аьнна цунах цӀи тиллай Ширча Румера тӀема даьла — Марса цӀерах (из тарлу ширча эллиной волча Аре́са́). Цхьайолча хана Марсах оал «цӀе дуне», аьшка оксидо луш болча цун тӀехен цӀе бос бахьан долаш.

Мингал — лаьтта тоабан дуне да кӀезига айха тӀехар-Ӏи долаш (цун тӀехен йисте Ӏоткъам 160-за кӀезигагӀа ба лаьтта тӀа болчул). Марсага ший хьахинна ши новкъар да — Фобоси Деймоси (ширча эллиной меттала — «кхерамеи» «унзареи», Ареса шин виӀий цӀераш). Уж новкъараш кхачарга хьажача зӀамига да (Фобос — 26,8×22,4×18,4 км, Деймос — 15×12,2×10,4 км)[6], нийса йоаца форма йолаш да.

Карарча хана, Лаьтта даьлча, Мингал — ма дарра дукхагӀа техка дола дуне да Маьлха коара.

Белгалдаккхар[тоаде | тоаде чура]

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 Williams, David R. Mars Fact Sheet. National Space Science Data Center. NASA (1 тов 2004). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 22.03.2011. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 16.07.2011.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 Mars: Facts & Figures. NASA. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 6.03.2007. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 4.08.2011.
  3. 3,0 3,1 Seidelmann P. K. et al. (2007). «Report of the IAU/IAGWorking Group on cartographic coordinates and rotational elements: 2006». Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy 90: 155—180. DOI:10.1007/s10569-007-9072-y. Проверено 2007-08-28.
  4. 4,0 4,1 Согласно наиболее приближённой к реальной поверхности планеты модели эллипсоида
  5. 5,0 5,1 M. Allison, M. McEwen. A post-Pathfinder evaluation of areocentric solar coordinates with improved timing recipes for Mars seasonal/diurnal climate studies // Planet. Space Sci.. — 2000. — Vol. 48. — P. 215—235. — DOI:10.1016/S0032-0633(99)00092-6.
  6. Mars: Moons: Phobos. NASA Solar System Exploration (30 September 2003). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 2.12.2013. Архиве диллад 2013 шера ардара 19 дийнахьа.

ТӀатовжамаш[тоаде | тоаде чура]