Ког (пхьа)
| Юрт | |
| Ког | |
|---|---|
| 42° с. ш. 44° в. д.HGЯO | |
| Паччахьалкхе |
 Россе Федераци |
| Федерацен субъект | ГӀалгӀайче |
| Муниципальни шахьар | ЖӀайраха шахьар |
| Юрта хьисапе моттиг | Хьули |
| Тархьари географии | |
| Сахьата оаса | UTC+3:00 |
| Къамаш | гӀалгӀай |
| Динаш | бусалба |
| Паччахьалкхен мотт | гӀалгӀай, эрсий |
|
|
|
.svg)
Ког (эрс: Ког) — гӀалгӀай юкъерча бӀаьшерий заман кхаьлл я. ГӀалгӀай Мехка ЖӀайраха шахьаре улл.
Административни лоархӀаш хилча Ког «юрт» статус йолча Келех лоархӀаш я ше, «юрта хьисапе моттиг Хьули» яхача муниципальни кхоллама́ юкъе а йодаш. Цхьабакъда географега йиллача а, тайп-тайпарча йоазонашка хьоаяхарах а, Ког ше къаьстта йола пхьа я.
ЦӀи
[тоаде | тоаде чура]ГӀалгӀай меттала укх кхаьллах «Ког» оал[1]. Эрсий меттала а «Ког» язду[1].
Статус
[тоаде | тоаде чура]Россе Федерацен а ГӀалгӀай Республика а моттигерча шедоалдарах лаьца долча законашка диллача, Ког Келеца цхьана вӀашагӀ а тохаш статусах «село» я, «сельское поселение Гули» яхача муниципальни кхоллама́ юкъейодаш а я. Из «село» яха маӀан долаш гӀалгӀай меттала гӀалгӀашта юкъе эггара чӀоагӀагӀа даьржа лела дош да — «юрт» яхар (кӀезигагӀа — «эйла»). Цудухьа административни хьакъехьа гӀалгӀай меттала а оалаш хилча, Ког Келеца вӀашагӀ а тохаш «юрт» статус йолаш, «юрта хьисапе моттиг Хьули» яхача муниципальни кхоллама́ юкъейодаш йолга лоархӀ[2].
Из «юрт» яха юкъара термин дӀачӀоагӀъенна хиларга хьажжа, моллагӀа йолча, хьалха хиннача а хӀанз йолаш йолча а, къаьна а къона а йолча, массайолча нах бахача моттигех цхьатарра «юрт» аьнна цӀи йоаккх тахан гӀалгӀаша. Цхьабакъда, укх мо йолча къаьнарча моттигех, гӀалгӀай лоамарча моттигех хӀаьта а, «юрт» ца оалаш, «кхала» е «пхьа» аьлча нийсагӀа да, хӀана аьлча, гӀалгӀаша юххьанцара «юрт» яха дош тӀадийттадац тӀеххьарча (XVIII—XIX) бӀаьшерашка ара Ӏояхка́ хиннача нах бахача моттигий цӀерашта мара.
ХӀатоане, географега йиллача а, тайп-тайпарча йоазонашка хьоаяхарах а, Ког ше къаьстта йола пхьа хиннай дукха хана денз.
Географи
[тоаде | тоаде чура]ГӀалгӀай Мехка зӀилбухерча оагӀорахьа ЖӀайраха шахьаре лоам улл Ког, ЦӀейлоаман орца тӀа. Кога гаьна доацаш Кели улл[3].
Сахьата оаса
[тоаде | тоаде чура]Ког, еррига ГӀалгӀай Республика мо, МСК (москверча хан) сахьатий зоне уллаш я. Лелаш йолча ханнеи UTC ханнеи юкъе +3:00 (кхо сахьат) башхало я[4].
Бахархой
[тоаде | тоаде чура]- Н/Д[5]
Инфраструктура
[тоаде | тоаде чура]ХӀанзарча заман инфраструктурах лоархӀача хӀамаех хӀама яц ГӀовзтӀа[6].
Белгалдаккхар
[тоаде | тоаде чура]- ↑ 1,0 1,1 Ономастикон Ингушетии, 2021, оа. 41.
- ↑ Закон Республики Ингушетия от 23 февраля 2009 года № 5-РЗ «Об установлении границ муниципальных образований Республики Ингушетия и наделении их статусом сельского поселения, муниципального района и городского округа»
- ↑ Проект «Открытый Кавказ». Карта (эрс.).
- ↑ Федеральный закон от 03.06.2011 № 107-ФЗ «Об исчислении времени», статья 5 (эрс.) (3 аьтинга 2011).
- ↑ Кели > Данные не обнаружены. Возможно, страница переименовывалась. Проверьте справочник
- ↑ Карта села Бирги сельского поселения Гули Ингушетии с улицами и номерами домов — MapData.ru (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар).
Литература
[тоаде | тоаде чура]- Агиров Т. А. Горная Ингушетия. Путеводитель по Джейрахскому району и предгорьям. — М.: Перо, 2021. — 416 с. — ISBN 978-5-00189-087-4.
- Ономастикон Ингушетии : справ.-энцикл. изд. / Сост. Н. Д. Кодзоев, З. Х. Киева. Реценз.: д.п.н., проф. Т. В. Жеребило, к. филол. н., Ф. М. Костоева, Ред.: Х. А. Накостоев, Р. Р. Хайрова; Консультант: Б. А. Хайров; Ингушский НИИ гуманитарных наук имени Ч. Э. Ахриева. — М. : ТПК «Центробланк», 2021. — 120 с. — 500 экз. — ISBN 978-5-91303-022-1.
