ЖӀайрахой-Юрт
| Юрт | |
| ЖӀайрахой-Юрт | |
|---|---|
| эрс: Новый Джейрах, хӀир. Ирыхъæу | |
| Юртара цхьа урам Юртара цхьа урам | |
| 43°04′02″ с. ш. 44°44′20″ в. д.HGЯO | |
| Паччахьалкхе |
 Россе Федераци |
| Федерацен субъект | ХӀирийче |
| Муниципальни шахьар | ГӀалме |
| Юрта хьисапе моттиг | ЖӀайрахой-Юрта |
| Дá | Сиукаева Ирина Левановна |
| Тархьари географии | |
| Йиллай | 1911 шу |
| Лакхал | 635 м |
| Ӏалама лоаттам | гӀаьххьа |
| Сахьата оаса | UTC+3:00 |
| Бахархой | |
| Бахархой | ↘3657[1] саг (2020) |
| Къамаш | хӀирий, гуржий, эрсий |
| Динаш | православхой |
| Паччахьалкхен мотт | хӀирий, эрсий |
| Дагарга идентификатораш | |
| Телефоний код | +7 86738 |
| Пошта индекс | 363100 |
| Код ОКАТО | 90240819001 |
| Код ОКТМО | 90640419101 |
|
|
|
.svg)
.svg)
ЖӀайрахой-Юрт (эрс: Джейрхой-юрт, Ир, хӀир. Ирыхъæу) — ГӀалме шахьаре улла юрт.
«Юрта хьисапе моттиг ЖӀайрахой-Юрт» яхача муниципальни кхоллама административни юкъ я.
Географи
[тоаде | тоаде чура]Юрт улл ГӀалме аьрда берда тӀа, шахьара юкъ йолча Шолхех гӀинбухехьеи, Бурох 4 км гӀинбухен-малхбоалехьеи. Шолхецеи ГӀалгӀай-Юртацеи йисте хиларах цхьа юрт йолаш санна хьахоттаенна улл из.
Тархьар
[тоаде | тоаде чура]Юрт йилла́раш ДӀаьхача Къухера жӀайрахой ба — 1922-ча шера цигара а баьнна хӀанз ЖӀайрахой-Юрт уллача хайшаб чуранаькъани, лаьнанаькъани[Д. 1].
1944-ча шера Нижнее Камбилеевское аьнна цӀи а тилла́ ГӀалгӀай-Юрта (эрс: Камбилеевское) сельсоветага йилла́й ЖӀайрахой-Юрт. 1999-ча шера ардара бетта 26-ча дийнахь ХӀирийчен Халкъа Гуллама № 84/6 йолча чӀоагӀамца Камбилеевское яхаш хинна юрт юха а йийкъай ше хиннача ГӀалгӀай-Юрта́и эрсий меттала Камбилеевское цӀи йолаш, ЖӀайрахой-Юрта́и Ир цӀи йолаш[2].
Юрта боккха бохам хиннаб ХӀираша маьршача гӀалгӀашта даьча хатаре. Цу хана укх моттигашкара нах лечкъабеш, боабеш, сийзабоахаш хӀамаш леладаьд Ӏочуиха́ча гӀаьрахоша. Цу хана дукха гӀалгӀай дезалаш шоай фусамах а бе́ха дукхагӀча даькъе дӀабахаб Эрсечено оттадаьча доазонга диллача، ГӀалгӀай Мехках лоархӀача лаьтташка шоай гаргара нах болча. ТӀеманцара хьал тийначул тӀехьагӀа а тӀехьа гӀалгӀай шоай фусамашка юха чубайтабац — дуккхача цӀеношка хӀирий хайшаб, Ӏаьдало цар галацарах де доацаш латташ да цу тайпара хьал[2].
2025-ча шера цхьан гӀалгӀачун васкетагӀа 32 шера́ духхьашха гӀалгӀа́ дӀавеллав къаьнарча гӀалгӀай кашамашка[3].
Бахархой
[тоаде | тоаде чура]| Бахача наьх дукхал | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2002[4] | 2010[5] | 2011[6] | 2012[7] | 2013[8] | 2014[9] | 2015[10] |
| 3512 | ↘3428 | ↘3418 | ↘3397 | ↘3335 | ↘3331 | ↗3395 |
| 2016[11] | 2017[12] | 2018[13] | 2019[14] | 2020[1] | ||
| ↗3481 | ↗3564 | ↗3655 | ↗3672 | ↘3657 | ||
- Къамашцара лоаттам
2010-ча шера ерригроссе хьисап деш нах дӀаязбарах:[15]
| № | Къам | Дукхал, саг | Да́къа |
|---|---|---|---|
| 1 | хӀирий | 3 047 | 88,9 % |
| 2 | гуржий | 232 | 6,8 % |
| 3 | эрсий | 76 | 2,2 % |
| 4 | кхыбараш | 73 | 2,1 % |
Инфраструктура
[тоаде | тоаде чура]- Юртара администраци — Фидела Кастро урам, 4.
- Юкъера юкъара дешар тела ишкол
- Берий беш
- Спорт майда
Экономика
[тоаде | тоаде чура]- Дахча тоаду цех,
- Паччахьалкхен тика
- Йоккха вай заман оттамах яь дулха комбинат
Белгалдаккхар
[тоаде | тоаде чура]- Доашхамаш
- Бовхамаш
- ↑ 1,0 1,1 Россе Федерацен бахархой дукхал муниципальни кхолламашка гӀолла 2020 шера наджгоанцхой бетта 1 денга (эрс.) (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 17.10.2020. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 17.10.2020.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Асланов, 2020.
- ↑ Ингуши(гӀалгӀай) похоронили своего брата исполнив его завешание в первый раз за 30лет в Джейрхой юрт
- ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более (эрс.). Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 3.02.2012.
- ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2010 года по РСО-Алания. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений и населённых пунктов
- ↑ Оценка численности населения муниципальных образований Республики Северная Осетия-Алания на 1 января 2011-2015 годов. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 4.05.2015. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 4.05.2015.
- ↑ Россе Федерацен бахархой дукхал муниципальни кхолламашка гӀолла. Таблица 35. Массехана бахача наьх дукхала оценка 2012 шера наджгоанцхой бетта 1 денга. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 31.05.2014. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 31.05.2014.
- ↑ Россе Федерацен бахархой дукхал муниципальни кхолламашка гӀолла 2012 шера наджгоанцхой 1 денга. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 16.11.2013. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 16.11.2013.
- ↑ Таблица 33. Россе Федерацен бахархой дукхал. ЛаьрхӀай муниципальни образованешка 2014 шера наджгоанцхой бетта 1 дийнахьа. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 2.08.2014. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 2.08.2014.
- ↑ Россе Федерацен бахархой дукхал. ЛаьрхӀай муниципальни образованешка 2015 шера наджгоанцхой бетта 1 дийнахьа. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 6.08.2015. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 6.08.2015.
- ↑ Россе Федерацен бахархой дукхал. ЛаьрхӀай муниципальни образованешка 2016 шера наджгоанцхой бетта 1 дийнахьа
- ↑ Россе Федерацен бахархой дукхал. Муниципальни образованешка гӀола 2017 шера наджгоанцхой бетта 1 дийнахьа (эрс.) (31 кӀимарса 2017). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 31.07.2017. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 31.07.2017.
- ↑ Россе Федерацен бахархой дукхал. ЛаьрхӀай муниципальни образованешка 2018 шера наджгоанцхой бетта 1 дийнахьа. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 25.07.2018. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 26.07.2018.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года (эрс.) (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 31.07.2019. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 2.05.2021.
- ↑ Том4. Таблица 4. Национальный состав РСОА по муниципальным образованиям по переписи 2010 года. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 19.08.2013. Архиве диллад 2016 шера тушола 5 дийнахьа.
Литература
[тоаде | тоаде чура]- А. Асланов. Игра в историю осетинского профессора или Подлинная летопись Пригородного района и Владикавказа : [рус.] : сборник статей. — М., 2020. — 108 с.